ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Czym jest przebaczenie komuś win?
Po angielsku słowa przebaczyć i zapomnieć wyglądają i brzmią bardzo podobnie. W "działaniu" może to też wyglądać podobnie, bo po przebaczeniu komuś winy, pojawia się (najczęściej) w relacji stan zbliżony do takiego, jakby to złe się nie stało, albo właśnie zostało zapomniane. Ale tak jest chyba tylko w bardzo uproszczonym spojrzeniu na sprawę.

Nie mogę powiedzieć, że ja "wiem czym jest przebaczenie". Uważam, iż mamy - jako ludzie w większości - w związku z tym pojęciem jakiś rodzaj intuicji, ale mało kto jakoś głębiej się już bardziej w szczegółach zastanawia nad tym, co się właściwie w jego emocjach i myślach miałoby stać, gdy będzie "przebaczał". Jest taka luźna intuicja, że jak będzie przebaczone, to relacje zostaną przywrócone do stanu poprzedniego. I tyle. Tymczasem...

Tymczasem wg mnie to ma raczej znikomą szansę zadziałać w taki prosty sposób. Może tak działać ewentualnie w przypadku jakichś tam życiowych drobiazgów, które ludzie sobie zarzucają. Jeśli chodziło tylko o jakąś pierdołę, to przebaczenie będzie może nawet bliskie idei zapomnienia - np. ktoś wybaczył drugiej stronie, że zapomniała mu złożyć życzenia urodzinowe. Wiadomo, że rozsądny człowiek nie będzie z tytułu takiego zapomnienia chował w sobie długo urazy. Zupełnie inaczej wygląda sytuacja, gdy rzecz się tyczy po pierwsze
1. poważniejszych problemów w relacji
2. gdy skutki wcześniejszych zdarzeń, wyborów wciąż trwają.
3. gdy rzecz jest na tyle emocjonalnie trudna, iż nie sposób jest jej po prostu zepchnąć gdzieś głęboko we wspomnieniach, w obszary bliskie zapomnieniu.

Przebaczenie czegoś, co wciąż przypomina o sobie w życiu jest o wiele trudniejsze. Do tego, jest jeszcze jeden aspekt związany z przebaczeniem, o którym mało kto chyba myśli. Chodzi mi o pytanie: czy aby na pewno jest tak, że jest co przebaczać?
Zauważyłem, że jest pewien rodzaj gry ze strony osób roszczeniowych, które wmawiają otoczeniu, że owo otoczenie jest im ciągle coś winne, że to one ewentualnie mu łaskawie przebaczają. A może akurat jest tak, że przebaczający nie ma czego przebaczać, bo sama wina drugiej strony jest przez niego urojona? Albo może tak jest, że jakaś część winy nawet jest, ale jest też "druga połowa winy", do której powinien poczuwać się sam ten, kto teraz ewentualnie łaskawie przebacza?...

Ludzie prowadzą ze sobą różne gry we wzajemne emocje. Czasem tak się same w tych grach potrafią zapętlić, że własne projekcje biorą za rzeczywistość. Osoby roszczeniowe, które same potrafią otoczeniu wyrządzić wiele krzywd, będą nieraz widziały te relacja na zasadzie, że to one zostały skrzywdzone. I będą to nawet szczerze czuły!
Ale obserwatorzy zewnętrzni, jako tako obiektywni, mogą mieć na ten temat zupełnie inne zdanie. Oni mogą postrzegać tę sytuację, w której ktoś widzi jednoznacznie tylko winę u drugiej strony w relacji, jak ogólnie CIĘŻKI OBOPÓLNY PROBLEM, w którym każda strona miała jakieś potrzeby, oczekiwania (trochę spełnione, trochę niespełnione), każda ileś tam wycierpiała, o coś próbowała zawalczyć, co się czasem udało, a czasem nie. Ja sam, biorąc za przykłady różne sytuacje z mojego życiowego doświadczenia, nie widzę nawet jakiejś wyraźnej preferencji, że we względnie normalnych układach międzyludzkich można mówić, iż obiektywnie (o ile można tu mówić o obiektywizmie, więc przyjmując jego słabszą wersję - postrzeganie przez nieuprzedzone osoby postronne) winy są bardziej po stronie tego, kto winy zarzuca.
Zarzucanie komuś winy zbyt często jest elementem gry w wymuszanie, aby brać je tak po prostu za dobrą monetę. Najczęściej jest jakaś współwina.
Choć oczywiście nie twierdzę, iż nie ma przypadków winy jednoznacznej. Jeśli jakiś zwyrol gwałci przypadkowo napotkaną dziewczynę, korzystając z tego, że udało się mu ją gdzieś dopaść w miejscu z dala od innych ludzi, to raczej nie będę tu rozpatrywał współwiny. Jeśli wojskowy wysyła rakietę na budynek szkolny i zabija w ten sposób uczące się w owej szkole dzieci, to oczywiście nie będę sprawy stawiał "symetrycznie", rozkminiając winę tych dzieci. Jest pełne spektrum sytuacji. Jednak pisząc o względnie "normalnych", czyli nie związanych z wojną, czy inną formą ewidentnej przemocy sytuacjach, będę się starał nie prosto przypisywać winy i jednostronnie ewentualnie oczekiwać przebaczenia, lecz powiem o potrzebie ZROZUMIENIA takiej sytuacji, odnalezienia tych wielu wątków, jakie się zadziały.

Katolikus

Tydzień temu niedzielne czytanie skupiało się wokół idei przebaczenia. Czytana była Ewangelia wg Mt 18, 21-35. Ksiądz na kazaniu dość mocno podkreślał, że naszym chrześcijańskim obowiązkiem jest przebaczać, gdy ktoś przyjdzie nas o to przebaczenie prosić. Bardzo podkreślał ten warunek, że gdy ktoś będzie żałował swoich czynów i przyjdzie nas prosić o przebaczenie. W Ewangelii (co mnie też trochę uderzyło) w zakończeniu też jest wprost powiedziane:

Michał Dyszyński

Katolikus

Semele

Katolikus. Tez tak myślę.

Przebaczamy i nie żądamy odplaty.
Jednak czesto ta osoba nie zdobędzie juz naszego zaufania a nawet zwalnia nas przez swój czyn z zobowiazań wobec niej.

Michał Dyszyński

Michał Dyszyński

Z moich obserwacji tego, kto ma o różne rzeczy pretensje, obserwuję taką regułę, że
- jest grupa ludzi, która ciągle ma o coś pretensje, widzi wokół siebie całą masę winowajców (tak wobec nich, jak i czasem wobec kogoś tam). Ci ludzie "wiedzą", kto powinien przepraszać - wskażą tych winnych bez problemu.
- z drugiej strony jest grupa ludzi, od których bardzo trudno jest usłyszeć oskarżenie kogokolwiek, nikt im nie jest winny niczego.
Patrząc z boku na te grupy absolutnie nie widzę między nimi jakiejś istotnej różnicy w zakresie obiektywnych okoliczności. Ci, co winę widzą u innych nie są średnio bardziej szykanowani, czy pomijani w rozdziale dóbr, niż ci, którzy się nie skarżą. Właściwie to nawet...
ci nie skarżący się jakby częściej byli obiektywnie poszkodowywani przez życie. Ale to może jest mój nieco subiektywny osąd.

Tak więc w kwestii kto powinien (albo kto BARDZIEJ powinien przebaczać) jest znacząca kontrowersja. Wydaje mi się, że trudno jest polegać tu na postrzeganiu samych ludzi. Ci "poszkodowani", wskazują "winnych" z grubsza z prawdopodobieństwem losowym. Co według mnie właśnie dodatkowo potwierdza moją tezę, że przebaczenie jest pojęciem bardziej bliskim zrozumieniu, niż zapomnieniu, czy odpuszczeniu prawdziwych przewin. Oczywiście nie twierdzę, iż nie ma prawdziwych ewidentnych tak poszkodowanych, jak i winnych. Twierdzę coś innego - każdy, kto dostrzegł u kogoś jakąś winę, powinien się przynajmniej kilka razy zastanowić, zanim to w swojej głowie ostatecznie zatwierdzi jako stan sprawdzony i upewniony.
Co jest najczęstszym błędem osób zarzucającym innym jakieś winy?
- Przede wszystkim nie zwróceniem uwagi na to, czy dana osoba jest wyróżniona jakoś w odpowiedzialności względem tego, co się złe dzieje. Często jest tak, że oskarżający czynią obiektem winy kogoś w statusie wcale nie bardziej odpowiedzialnym, niż na przykład oni oskarżający. Postawa w stylu "ktoś" powinien coś z tym zrobić! jest nagminna. Ale dlaczego to inna osoba ma być tym ktosiem? Dlaczego nie ja?... (w znaczeniu ja - oskarżający, przypisujący winę)