ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Czym właściwie jest wybór?
Zewnętrznie wybór polega na tym, że obserwujemy pewną sytuację, klasyfikujemy jakiś tej sytuacji aspekt jako nieokreślony, mający minimum dwie opcje do uznania, zaś poddający się wpływowi, a potem wybierający dookreśla ów aspekt - sprawia, że ten zmienia status z wartości "nie wiadomo" na wartość "TO jest wybrane".
Tak to jest zewnętrznie. Niby to powinno problem wyboru wyjaśniać...
Ale nie wyjaśnia, bo za chwilę trzeba się będzie zmierzyć z pytaniem: CO SPRAWIŁO, że ten status wskazuje na tę opcję, a nie na opcję przeciwną.
Czy ustalenie opcji zupełnie losowe też jest wyborem?
- Formalnie i zewnętrznie losowe rozstrzygnięcie trzeba uznać za wybór. Bo wypełniona została definicja.
Tu jednak wchodzi ta zadra, ta problematyczność, o której definicja "zapomniała", a którą większość ludzi z ideą wyboru zwykle wiąże - że wybór powinien być WYRAZEM WOLI WYBIERAJĄCEGO. "Wybór", który się zdarzył bez zaszytego weń celu, nie jest wyborem prawdziwym.

Należałoby zatem chyba definicję "wyboru prawdziwego" rozbudować o dodatkowy element.
Wybór polega na tym, że dla pewnej sytuacji, klasyfikujemy jakiś aspekt, uznając go na start nieokreślony, czyli mający minimum dwie opcje, a przy tym istnieje WYBIERAJĄCY, który dookreśla ów aspekt, w kontekście CELU, jaki sobie sformułował. To działanie wybierającego sprawia, że ten zmienia status z wartości "nie wiadomo" na wartość "TO jest wybrane".
W skrócie można by ów problem sformułować jako: prawdziwy wybór domaga się, aby był realizowany W KONTEKŚCIE OKREŚLONEGO CELU.

Z zewnątrz to bywa nieodróżnialne. Zewnętrzny obserwator najczęściej nie jest w stanie na 100% ustalić, czy wybór jest celowy, czy też nie. Bo cel jest subiektywny, zaszyty w umyśle wybierającego. Nawet deklaracja celowości ze strony wybierającego nie musi być rozstrzygająca, bo wybierający może oszukiwać, albo brać pozór za obiektywną prawdę.

Jest jeszcze głębsza intuicja, która związana jest z ideą wyboru, wynikająca z postulatu celowości wyboru. Tą intuicją jest KONIECZNOŚĆ POWIĄZANIA ze sobą w ramach wyboru:
- aspektów sytuacji
- indywidualności, subiektywnego rozumienia wybierającego
- wiedzy, obiektywnej dla danej sprawy.
Wybór prawdziwy musi się brać z wniknięcia wgłąb danej sytuacji, z oparciem się o ROZUMIENIE, które wybierający posiada. Ten postulat (jego wypełnienie) jest już zewnętrznie praktycznie nie do uchwycenia w sposób ścisły. Oczekuje się intuicyjnie, że wybierający tak właśnie będzie swój wybór tworzył, że weźmie pod uwagę ogląd sytuacji, dołoży swoją wiedzę i rozumienie, dorzucając aspekt osobistego, arbitralnego wartościowania spraw, a potem wypracuje rozstrzygnięcie. I to rozstrzygnięcie będzie ostatecznie musiało zawrzeć w sobie aspekty
- zewnętrznej (względem wybierającego) sytuacji
- doświadczenia i wiedzy
- celu działania
- głębszej indywidualności osoby wybierającego, jego zdolności do konstruowania syntezy

Nieodparcie narzuca się tu każdemu fizykowi porównanie do modelu kwantowego i idei REDUKCJI FUNKCJI FALOWEJ W WYNIKU POMIARU. Wybór zdaje się być takim pomiarem.
Co wybór "mierzy"?
Wybór zdaje się mierzyć ZDOLNOŚĆ DO DZIAŁANIA CELOWEGO.