ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Większość błędów rozwoju duchowości, w szczególności zablokowanie tego rozwoju, czy - w religijnym języku rzecz wyrażając - trwałe popadnięcie w grzech, bierze się z braku samokrytycyzmu. Wiele osób instynktownie nie chce spojrzeć na siebie krytycznie, emocje blokują im potrzebny do tego celu dystans, rozwagę w osądzaniu spraw.

To najbardziej pewien typ emocji blokuje samokrytycyzm - emocji, która utożsamia krytyczne spojrzenie na samego siebie, z jakąś postacią ostatecznego się potępienia. Samokrytycyzm bowiem może przybrać też toksyczną postać - np. w postawie skrajnego nadmiernego obwiniania się, czy skupienia w krytyce na problemach emocjonalnie dotkliwych, a mało istotnym w ostatecznym rozrachunku. Samokrytycyzm może być zarówno poprawny, jak i wadliwy.
Poprawny samokrytycyzm ma następujące cechy odróżniające go od samokrytycyzmu wadliwego:
- Krytyka siebie nie jest totalna, zostawia miejsce na naprawę sytuacji, osądza działania, a nie potępia ostatecznie samą osobę.
- Krytyka skupia się na konkretnych okolicznościach, spostrzeżeniach, działaniach, a nie na samym rozpamiętywaniu emocji "oj, jak niedobrze zrobiłem, oj jak źle się stało". Czyli unika się krytyki niekonstruktywnej.
- Krytyka wręcz jest w jakiś sposób ŻYCZLIWA, wyrozumiała, jest podejściem w stylu: tak, błąd popełniłem, chcę go na przyszłość uniknąć, dołożę starań, aby zmienić w sobie to, co ku błędowi prowadzi, ale to nie o skrytykowanie dla potępiania osoby tu chodzi, lecz o PRAKTYCZNE ROZEZNANIE PRZYCZYN, a dalej konstruktywne wnioski na przyszłość.
- Krytyka unika przesadnych porównań z innymi ludźmi. Mamy niestety tę słabość, że rywalizowanie i potrzeba promowania się w społeczności ma bardzo silne wsparcie w bezwiednych reakcjach instynktach, co powoduje, iż po wejściu myśleniem w porównania z innymi ludźmi, uruchamia się cały złożony zestaw emocji i odruchów mentalnych, które zwykle skrzywiają obiektywny osąd, próbują wymusić na osobie zachowania ewolucyjnie preferowane, do których należy za wszelką cenę walka o lepsze miejsce w grupie. Instynkty spychają wtedy logiczne myślenie gdzieś w cień, a człowiek skupia się na procedowaniu emocji grupowych, ambicji, złości, gniewu, walki o "swoje", przy pominięciu analizy przyczyn. Jest taki tryb porównań z ludźmi, który nie ma powyższej wady, ale dopracowanie się go mentalne nie jest łatwe, stanowiąc kwestię doskonalenia się, treningu, dojrzewania emocjonalnego, co ostatecznie wytwarza w człowieku PORÓWNYWANIE W TRYBIE DYSTANSU I SAMOKONTROLI, czyli nie dopuszczając tych bezwiednych emocji do zawłaszczenia myślenia i odczuwania.

Michał Dyszyński

Myślę, że znaczna część osób ma problem z samokrytycznym spojrzeniem na siebie, bo zakładają sobie, że samokrytycyzm oznacza jakieś absolutne potępienie siebie. Przy takim założeniu rzeczywiście nieracjonalne byłoby krytyczne podejście do swojej osoby, bo z potępienia siebie i poprzestania na tym potępieniu nic dobrego nie wynika. Dopiero zmieniając te założenia, czyli uznając krytycyzm wobec siebie za warunkowy, nieostateczny, tymczasowy, związany z konkretnymi sytuacjami i działaniami, a nie spadający niczym katastrofa na całą osobę, pojawia się sensowność krytykowania siebie.

Siebie warto jest krytykować, ale z pewną formą wyrozumiałości, z nadzieją na to, że ostatecznie wszystko jakoś się ułoży.

Semele

Generalnie Michał nie lubię słowa poprawny.

Człowiek poprawny może bardzo ranić innych ludzi w imię poprawności.

zgodny z obowiązującym konwenansem

Michał Dyszyński

Katolikus

Michał Dyszyński