ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Człowiek próbuje się mentalnie "odnaleźć" między dwoma przeciwieństwami:
- skrajnym poddaniem się temu, co niezależne od decyzji umysłu - jakiemuś prawu, schematowi, autorytetowi
a
- skrajnym uznaniem swojego prywatnego osądu - jak jest, jak się komu wydało, często intuicyjnie, w poszukiwaniu zgodności z pragnieniami, odczuciami, instynktami.

Myślenie i odczuwanie człowieka jest tu GDZIEŚ POMIĘDZY.
Ortodoksi próbują nagiąć swoje rozpoznania i decyzje jak najbardziej w stronę tego wzorca i autorytetu, który uznali. Literalność potraktowania sformułowań w Biblii, Koranie, czy innym wzorcu traktują jako ważniejsze, niż osąd osobisty. Tyle, że przecież ich rozumienie tego, co przeczytali ostatecznie i tak będzie jakoś osobiste. Bo rozumienie w ogóle jest osobiste.
Odrzucając autorytety, czy źródła pisane typu religijnego, teoretycznie zyskuje się wolność. Oto już nic nam nie wyznacza traktowania rzeczywistości, nic nie wymusza zachowań. Tak to się wydaje na pierwszy rzut oka. W moim przekonaniu - złudnie - to się wydaje. Owa złudność związana jest z tym, że prędzej czy później i tak umysł stanie przed problemem "no dobrze, ale jak to jest?". Brak wzorca zewnętrznego traktowania spraw jest jednak także...
brakiem języka, brakiem bazy pojęciowej. Odczuwanie samo w sobie nie narzuca żadnej interpretacji. Widząc coś i mając wyłącznie reakcje instynktowne, nie odróżnimy się mentalnie od psa, czy mrówki. Prędzej czy później pojawi się naturalnie potrzeba wzorowania się na czymś, co jakoś pozwoli przeskoczyć ten etap od bezobiektowego "czuje się coś, a nie wiadomo czym owo coś jest" do "kategoryzuję, nazywam łączę z innymi rozpoznaniami wspomnieniami, to co odczułem". Bardzo niewiele osób jest w stanie dokonać tego przejścia samodzielnie, a jeśli nawet to dokonują go w jakiejś tam części przypadków. Więc i tak będą się na czymś wzorowali. I ci co odrzucili źródła religijne ku jakimś źródłom się skierują, coś wezmą za wzorzec, zaś sposób tego przyjęcia wcale nie będzie ostatecznie istotnie odmienny od tych, co przyjmowali wzorce tradycyjne, czyli też religijne.