ŚFiNiA

Michał Dyszyński · Wysłany: Sob 22:16, 22 Mar 2014 Temat postu: Po co Dyszyńskiemu religia?

Nie tak dawno wpadło mi do głowy dość proste wytłumaczenie, po co mi właściwie jest religia?
Wytłumaczenie nie jest w pełni kompletne, bo - jak to zwykle bywa - rzeczywistość duchowości i intelektu jest złożona, ale to wyjaśnienie wydaje mi się dość zgrabnie ujmować kwintesencję religijności po zrzutowaniu jej na płaszczyznę intelektualną.
Oczywiście punktem wyjścia jest pytanie o brzytwę Ockhama. Wg ateistów tnie ona religię, bo nauka ponoć wystarczająco "wyjaśnia" świat, więc religia nie jest tu do niczego potrzebna. Oczywiście o ile takie - naukowe - wyjaśnienie komuś wystarczy. Mi akurat nie wystarczy, a właściwie to nawet uważam, że nauka nie jest w stanie "wyjaśnić" samej siebie, a co dopiero świata (w jego głębszej, wykraczającej poza prostą praktykę warstwie).
Więc dlaczego wg mnie brzytwa Pana Ockhama nie tnie religii?
... tzn. rozpędziłem się... Znowu. Tak od razu się nie da. Muszę tu dorzucić jeszcze jedną analogię - z matematyki. Chodzi o pojęcie DOMKNIĘCIA, albo asymptoty. Matematyka fajnie uporała się z pojęciami, które nie są uchwytne bezpośrednio, ale okazują się być niezbędne dla rozumowania. Przykładów jest wiele:
- asymptota to taka prosta, którą stanie się krzywa (asymptotyczna) w nieskończoności. Tzn. w skończonych, znanych wartościach krzywa nie jest asymptotą, tylko może być jej bardzo bliska - tym bliższa, im większe wartości zmiennej niezależnej rozpatrujemy.
- liczby rzeczywiste - liczby rzeczywiste są domknięciem zbioru liczb wymiernych i algebraicznych. Liczb wymiernych i algebraicznych jest tyle samo co liczb naturalnych - nieskończoność przeliczalna (nazwa "przeliczalny" właśnie to oznacza, że zbiór da się ponumerować w całości liczbami naturalnymi). Jednak liczb rzeczywistych jest znacząco więcej, niż liczb naturalnych, algebraicznych, wymiernych - jest ich continuum. Continuum jest domknięciem owego zbioru. Co prawda nie potrafimy bezpośrednio wskazać liczb rzeczywistych różnych od niewymiernych, ale możemy liczbami wymiernymi ten zbiór przybliżać, zbliżać się do niego.
- w zasadzie prawie wszystko co jest nieskończone ociera się o procedurę domknięcia. Kto chce, może sobie w matematyce poczytać.

To teraz wracam do mojego patrzenia na religię. Otóż uważam, że w dużym stopniu można uznać wiarę za formę POSTULATU DOMKNIĘCIA dla ludzkiego rozwoju (w sensie duchowym). To czy zbiór ma jakieś domknięcie, nie zawsze jest pewne. Może go nie mieć. Oznaczałoby to, ze nie istnieje jakieś takie - sensowne! - coś, co znajdziemy na zbiegu operacji na zbiorze. Podobnie nie ma przekonywującego powodu, aby uznać, ze rozwój (duchowy) takich istot jak ludzie miałby ostatecznie swój satysfakcjonujący koniec, spełnienie. Może być przecież tak, że po milionach lat rozwoju, jakiś geniusz udoskonalonej ludzkości, po zgłębieniu wszelkich możliwych prawd, modeli, duchowych mocy, ostatecznie by stwierdził "to do niczego nie prowadzi, istnienie jest bez sensu...". Tak może być, taka ewentualność powinna być poważnie rozważona.
Ja opowiadam się za opcją pozytywną - tzn. WIERZĘ (bo nie umiem tego nijak dowieść), że rozwój intelektualny i duchowy człowieczeństwa ma jakiś sensowny punkt zbiegu. Ten punkt zbiegu nie jest jednak stanem statycznej wszechwiedzy, ale raczej ZBIOREM DOSTĘPNYCH WEWNĘTRZNIE NIESPRZECZNYCH DUCHOWO - INTELEKTUALNYCH HARMONII. Zapewne nieskończonym zbiorem takich harmonii. Zbiorem, w którym istota może sobie wybierać najlepszą dla siebie opcję. Ale - jeśli nie popełni rażącego, trwałego błędu - zawsze taką opcję doskonałego swojego udoskonalenia (i spełnienia) znajdzie. Być może ta opcja będzie sama też asymptotą - wtedy doskonałość nie byłaby osiągalna w skończonym czasie, ale byłaby niejako drogą nieustannego rozwoju istoty duchowej. Ale jednak ta doskonałość, to spełnienie człowieczeństwa ISTNIEJE - istnieje, tzn. jest w jakimś stopniu rozpoznawalne, jest niesprzeczne i - przynajmniej potencjalnie - osiągalne.

Tu chcę się powtórzyć - nie mam na swoje przekonanie dowodu! Nie mam go choćby z tego powodu, że nawet posiadam modelu, w którym jakoś jednoznacznie mógłbym sformułować założenia dla tego twierdzenia. Tutaj posługuję się wyłącznie analogiami, odwołuję do wyobraźni w sposób luźny. Ale właśnie ten fakt, że dowodu nie mam (i nie będę miał) skłania mnie do skierowania tego pytania na płaszczyznę wiary.
Tak - wierzę w sensowność konstrukcji ludzkiej natury!
A w konsekwencji
Wierzę w pozytywne załatwienie sensu, celu, spełnienia dla ludzkości - dla każdego człowieka z osobna, jak też i ludzkości jako zbiorowości.
Ten stan idealny wiążę z OSOBĄ BOGA. Dlaczego z osobą, a nie z jakimś wysublimowanym, nieosobowym abstraktem?
- To już inne pytanie. Na razie chyba powinna wystarczyć odpowiedź w rodzaju: tak mi się wydaje, tak mi pasuje, taką mam intuicję.

Co byłoby przeciwopcją - wobec mojej wiary?
Ano chyba koncept, który można przypisać tradycyjnie spojrzeniu diabła. Diabeł deklaruje coś w stylu: człowiek (człowieczeństwo) jest z gruntu i ze swojej natury wadliwy. Diabeł deklaruje wobec Stwórcy (a dalej wobec człowieka) - z tego co stworzyłeś nic sensownego nie da się ostatecznie otrzymać, bo wszystko się ostatecznie samo unicestwi, zatraci w wewnętrznej sprzeczności. Diabeł za to twierdzenie gotowy jest położyć swoją głowę.
Stwórca ma tu jednak odrębne zdanie - za pomocą człowieka udowodni diabłu, że ten ostatni się myli, czym ostatecznie diabłu tę głowę zmiażdży. W księdze rodzaju ta sytuacja została opisana w postaci symbolicznej rozmowy, jakby mitu, poematu, baśniowej historyjki. Ale jej sens warto odczytać niezależnie od owej, mitologicznej, formy.
W tym sensie WIARA ukazuje nam jeszcze jedną swoją stronę - można ją odczytać jako MOC podążania ku nadaniu swojemu istnieniu sensu. Wiara (religijna) jest więc wiarą w to "że będzie dobrze", że się uda, że wbrew wszystkiemu co widać teraz (na tym wrednym świecie i nawet patrząc na wrednego - czasem - samego siebie), ostatecznie jest możliwy stan spełnienia, szczęścia dla każdego człowieka. Wiara, o której piszę nie jest stanem prostego jakiegoś przekonania. Ta wiara powinna wrastać w jestestwo człowieka, aby dawać mu siłę do utrącania wszystkich zewnętrznych ataków, zniekształceń, zagrożeń, aby udowodnić, ze jesteśmy (analogia z fizyki) w punkcie równowagi trwałej, a nie chwiejnej.
A to wcale nie jest oczywiste. I - powtarzam po raz trzeci - nie ma jak tego dowieść. Można co najwyżej uwierzyć.

Michał Dyszyński · Wysłany: Nie 20:59, 23 Mar 2014 Temat postu: Re: Po co Dyszyńskiemu religia?

Jeszcze jeden aspekt sprawy przyszedł mi do głowy, jako ważny do opisania - pytanie o ateistyczną alternatywę. Bo oczywiście można by też spróbować znaleźć jakąś koncepcję, która by jakoś podobnie (jak religia) pozytywnie potraktowała człowieczeństwo, ale nie posiłkowała się przy tym osobą Boga. Chyba najbliżej tego pomysłu jest kierunek zwany humanizmem (świeckim w tym przypadku, bo można mówić też o humanizmie religijnym).
Czym byłby taki humanizm bez Boga, który spełniłby założenia (moje) pełniąc podobną rolę jak religia?...
- Ano chyba byłby takim postulatem, że "człowiek nade wszystko". Ogólnie fajnie coś takiego się postuluje. Tylko mamy tu jeden drobny problem definicyjno - filozoficzny - problem z wolnością człowieka. Bo tenże człowiek w swojej kreatywności niejednokrotnie w historii wystąpił przeciwko innemu człowiekowi, a nawet przeciwko samemu sobie. Człowiek wystąpił przeciw człowieczeństwu fizycznie - zabijając ludzi, intelektualnie - tworząc ideologie, które do eksterminacji ludzi mają prowadzić, albo które występują przeciwko ludzkim prawom, wolnościom, emocjonalnie - pogrążając się nihilizmie, dążeniu do samozniszczenia. Teraz więc, chcąc jakoś uznać wartość człowieka w jego działaniach, pragnieniach, myślach, trzeba automatycznie też zawrzeć tu zaprzeczenie tejże wartości człowieka, bo to w końcu tenże człowiek taką miał wolę. Mamy paradoks, podobny trochę do paradoksu kłamcy.
Czy jest jak z niego się wyplątać?
- Niby można, na wiele sposobów ale będzie to rozwiązanie arbitralne - np. można jakoś odgórnie ustalić, że człowiek - owszem - jest najwyższą wartością, pod warunkiem, że sam przeciw sobie nie występuje. Nibyśmy sobie poradzili z problemem. Ale...
... aleśmy w rzeczywistości sobie nie poradzili

. Bo czy da się człowieczeństwo jakimś takim intelektualnym cięciem wykroić z pytań o sprzeczne działania, o cele (sprzeczne) życia?... Wg mnie zdecydowanie NIE. Największe dzieła literackie, artystyczne człowieczeństwa jakoś właśnie bazują na tym, że nasz byt jest uwikłany sprzeczności, w dualizm życia i śmierci, w walkę o to co pożądane, a nieobecne (często walkę przegraną, niespełnioną). I to właśnie ów balans pomiędzy spełnieniem i niespełnieniem człowieka jest chyba tym, co najbardziej z człowieczeństwem się wiąże. Szukamy w swoim życiu nie tego co oczywiste, jasno określone, proste, ale wręcz przeciwnie - tego co stanowi wyzwanie, co oznacza przekraczanie granic.
Dlatego nie da się wykroić takiej definicji człowieczeństwa, aby nie zawarła ona w sobie dualizmu, sprzeczności, walki, a dalej oczywiście - doskonalenia.
Humanizmu wg mnie nie da się więc w pełni poprawnie określić, tak jak nie da się określić tego jaki powinien być człowiek (idealny) w ogóle. Może to powinien być geniusz intelektu, ale może altruista wrażliwiec, a może jednak ktoś odważny w myśli, nie zważający na wszystko co było kiedyś, ale może najlepszy jest ten, który wygra w ludzkiej rywalizacji o pierwszeństwo (jakiś największy tyran świata)?...
Można znajdować argumenty za każdą z tych opcji, jak również i za tym, że ideałem jest człowiek maksymalnie średni, albo spełniający określony wzór matematyczny, w którym cechy ideału zostały dobrane w oparciu o średnią ważoną obliczoną przez superkomputer.
Humanizm fajnie się formułuje ogólnie. On ładni "brzmi". Fajnie się go używa w polityce, gdy chodzi o walkę z jakimś wrogiem (np. średniowiecznym klerem, który faktycznie politycznie mocno się szarogęsił), ale trudnej jest sformułować go w sposób spójny, niesprzeczny. Bo humanizmowi w istocie brakuje jakiegoś wyraźnego punktu zbiegu, jakiegoś czegoś SPOZA aktualnego świata, czyli czegoś co nie uśrednia znanych tendencji, lecz generuje ich jakąś syntezę. I to syntezę nie byle jaką, ale będącą jakimś kierunkowskazem dla rozwoju ludzkości, pozwalającą oceniać ludzkie działania, korygować błędy, sprzeczności.
Chrześcijańska wizja jest tu wg mnie o wiele bardziej spójna i wyrazista. Mamy tu wyraźną wizję świata idealnego (postulat, że w ogóle taki świat jest możliwy i jest osiągalny), mamy główną zasadę postępowania (miłość Boga i bliźniego), mamy wreszcie jasne kryteria, która traktowane są jako niepodważalne (przykazania, odpowiedzialność za czyny, umiłowanie prawdy, idea poświęcenia dla bliźnich). Chrześcijaństwo w tym układzie GENERUJE WARTOŚĆ CZŁOWIECZEŃŚTWA, ale nie (jak to jest w przypadku humanizmu) czysto werbalnie, lecz robi to konstruktywnie - tzn. wyróżniając wyraźnie jedną ze ścieżek - tutaj ścieżkę przemiany swojego życia dzięki nakierowaniu się na wiarę i miłość.
Oczywiście rozwiązanie na sposób chrześcijaństwa rozwiązuje problem w sposób, który krytykowałem dla humanizmu - jest arbitralne. Ale owa arbitralność - przy tych założeniach nie prowadzi do sprzeczności, bo mamy ją wpiętą do układu Z ZEWNĄTRZ, podczas gdy w przypadku humanizmu arbitralność byłaby niejako wewnątrz idei wartości człowieczeństwa jako takiego.
Choć... Ja ostatecznie uważam, że nawet owa chrześcijańska arbitralność jest nieco pozorna - tzn. jest ona mniej narzucona, postulatywna, niż się wydaje. I wg mnie da się ona pięknie wytłumaczyć w oparciu o bardzo proste zasady podstawowe. Niestety, wymaga to bardzo złożonego, rozgałęzionego rozumowania (jego bardzo drobnym okruchem jest choćby ten tekst). Tak więc wg mnie ostatecznie chrześcijańska wizja człowieczeństwa PO PROSTU LEPIEJ OPISUJE (lepiej niż cokolwiek innego) fenomen ludzkiej duchowości.

Kori · Wysłany: Nie 21:44, 23 Mar 2014 Temat postu:

"Życie religijne, i cała udręka, która się z nim wiąże, to coś, co Bóg zsyła na ludzi, którzy ośmielają się twierdzić, że stworzył niepiękny świat." ~ JD Salinger, Franny and Zooey.

lucek · Wysłany: Nie 22:44, 23 Mar 2014 Temat postu:

Gówno prawda, nauki Proroków tylko pomagają człowiekowi przetrwać, nawet jeśli wszyscy są przeciwko niemu. Ktoś, kto "ośmielają się twierdzić, że [Bóg] stworzył niepiękny świat" niezrozumienie nauki. Religie często naukę zniekształcają i to może być źródłem udręki dla niektórych, choć też nie powinno.

Michał Dyszyński · Wysłany: Nie 23:41, 23 Mar 2014 Temat postu:

Hello · Wysłany: Pon 22:21, 24 Mar 2014 Temat postu:

W pewnym sensie, to Krowa winien Ci nocnik opróżniać Michale, ale ad rem:
http://www.sfinia.fora.pl/apologia-teizmu,5/jednorozec-latajacy-potwor-i-czajnik,7020.html#204961

Michał Dyszyński · Wysłany: Wto 11:35, 25 Mar 2014 Temat postu:

lucek · Wysłany: Wto 15:17, 25 Mar 2014 Temat postu:

Michał Dyszyński · Wysłany: Wto 22:07, 25 Mar 2014 Temat postu:

lucek · Wysłany: Śro 4:38, 26 Mar 2014 Temat postu:

Michał Dyszyński · Wysłany: Śro 19:43, 26 Mar 2014 Temat postu:

Przyszło mi do głowy, że w temacie: po co mi religia? warto by dopisać jeszcze jeden wątek. Trochę osobisto - odczuciowy.
Bo jak tak się zastanawiam, to religia jakoś mi pasuje do pewnego odczucia głęboko wewnętrznego, które mnie gnębi. To odczucie to jakieś takie, bliżej niesprecyzowane wołanie: JEST COŚ WIĘCEJ!
Właściwie to nie wiem za bardzo o co w nim chodzi. Przypomina mi ono trochę takie półzwidy, półodgłosy, które się słyszy przez moment, ale jak się chce dokładniej im przyjrzeć, przywołać konkretnie, to się nie powtarzają, rozpływają. Mam wrażenie, że w mojej naturze jest gdzieś zabunkrowany przymus poszukiwania czegoś ponad doraźność. I chyba nie tylko w mojej, skoro tylu ludzi para się tak nieuzytecznymi praktycznie dziedzinami jak filozofia, sztuka, literatura. Wszyscy prawdziwi twórcy (nie myślę tu o rzemiechach, który tłuką szmirę dla kasy) szukają jakiegoś nieuchwytnego czegosia wykraczającego poza egzystencję materialną. Po co im to?
Po kiego grzyba, zamiast napić się piwa, wyrwać na nockę jakiś atrakcyjny "towar", czy zarobić na lepszą brykę, oni szukają i szukają. To trochę tak jak z tą perłą w Ewangelii - sprzedają swój czas, pieniądze, różne "możliwości", aby jakoś wyrazić coś - trochę siebie, trochę ten świat, trochę jakieś idee.
Pewnie znowu częściowo daje się to "wytłumaczyć" ewolucyjnie - że to pokłosie rozwoju intelektu, który przecież jest potrzebny do przeżycia. Ale owo pokłosie wykracza jakoś wyjątkowo daleko w obszary wyraźnie nieużyteczne - nie oferujące możliwości przekazania genów, czy zdobycia pozycji w stadzie. Tak jak by od pewnego momentu w dziejach ludzkości nastąpiło uwolnienie umysłu od rzeczy doraźnych i przekierowanie go na poszukiwanie czegoś, co raczej nie przyniesie korzyści na któryś ze znanych do tej pory i praktykowanych sposobów.
To, że ja tu, a forum sfinia coś piszę, czyli w dziale filozoficznym - że ktoś to czyta, a potem odpowiada (albo i nie odpowiada, wszystko jedno, wystarczy że czyta to, albo coś innego podobnie "nieużytecznego"), albo pisze coś swojego, że mu się chce... - to wszystko świadczy o przebudzeniu się w nas niezwykłej, niewytłumaczalnej do końca potrzeby. I religia jakoś to tłumaczy - tzn. mówi, że jakaś podstawowa część nas pochodzi od Absolutu i do Absolutu chce wrócić. I to mi pasuje. Bo inaczej musiałbym przyznać, że wszystko to co napisałem, było właściwie bez sensu. :oops:

chryzjan · Wysłany: Śro 22:10, 26 Mar 2014 Temat postu:

lucek · Wysłany: Czw 0:59, 27 Mar 2014 Temat postu:

Michał Dyszyński · Wysłany: Czw 13:05, 27 Mar 2014 Temat postu:

lucek · Wysłany: Czw 14:07, 27 Mar 2014 Temat postu:

wołanie: JEST COŚ WIĘCEJ!

a

zastanawiam się: A MOŻE JEST COŚ WIĘCEJ, o czym nie wiem

P.S.

świat "rzeczy niewidzialnych" jest oczywiście "nieśmiertelny", "wieczny" (tylko niech Pan Krowa nie myli z "przeciągiem") - dzięki niemu mogę wyobrażać sobie np. dinozaury i nie tylko ...

chryzjan · Wysłany: Czw 21:25, 27 Mar 2014 Temat postu:

Cóż Michale, trudno się porozumieć z kimś, kto tylko głosi swoje, nie zwracając uwagi na tych, którym ogłasza.
Sam napisałeś : …skoro tylu ludzi para się tak nieuzytecznymi praktycznie dziedzinami …
Aby parać się tego typu działalnością trzeba mieć wikt i opierunek przynajmniej w zakresie podstawowym i van Gogh to miał zapewnione ze strony brata, a zapewne i Kubuś ma, bo jeszcze z głodu nie umarł - toutes proportions gardées.

Przykład z jaskiniowcami jest o tyle chybiony, że jak wykazują badania współczesnych kultur zbieracko-łowieckich, tego typu twórczość jest dla nich równie użytkowa jak wyrób broni czy odzieży.
Resztę pomijam skoro Ty pominąłeś. :mrgreen:

_________________________________
„Mogę zaakceptować porażkę, ale nigdy nie zaakceptuję, jeśli ktoś się nie stara.”

Michał Dyszyński · Wysłany: Czw 21:33, 27 Mar 2014 Temat postu:

malaavi

Fantastyczne, jak piszesz o religii, miłości, poczuciu winy, a jesteś szowinistą w kilku aspektach, przy tym gębę sobie bogiem wycierasz, by sobie wytrzeć winy.

Otóż wolną wolę daje ci losowość, gatunek masz, bo masz, a dzięki jednemu i drugiemu podobno możesz się czuć wartościowy. Nie dlatego, że coś osiągnąłeś albo robisz dla innych. Gdzieżby. Możesz głosić, że ofiary gwałtu ponoszą odpowiedzialność, możesz głosić, że homoseksualiści tworzą związki bez uczuć, dowolną ilość pogardy w swych nieskończenie debilnych poglądach reprezentujesz, ale na podstawie losowania i gatunku przypisujesz sobie WARTOŚĆ. ;)

A dzięki religii jeszcze zmazanie win i moralność przewyższającą innych ludzi. Czujesz się w prawie oceniać. Widzisz sens w pisaniu, czy ktoś cię rozczarował. Megalomania.

Przez wiele lat nie spotykałem ludzi, którzy religię (czy fizykę, biologię) tak perfidnie przeinaczają, by tym wszystkim argumentować własną wartość. Zwłaszcza nieistniejącą.
Dopiero od niedawna intensywniej się przyglądam katolikom, żałuję przez to, że ich mściwy bóg nie istnieje, bo by mieli zasadniczo przesrane po takim zachowaniu.

Mówiliśmy już, Dyszyński, że wierzysz w boga-idiotę? W sensie, że wszechwiedzą i mądrością nazywasz poglądy prymitywne, głupie, które dawna społeczność przypisała wyobrażonemu niewidzialnemu przyjacielowi? Jak można dorosnąć i nie zorientować się, jak głupie są niektóre boże gadki, poglądy, zachowania? Zwłaszcza gdy chodzi o seksualność, to bogu odpierdoliło równo, zresztą właśnie w okolicach gwałtów i homoseksualizmu. To by tłumaczyło, czemu zwolennicy gwałtów i przeciwnicy homoseksualizmu właśnie bogiem tłumaczą swoją niesamowitą wartość.

Piotr Rokubungi

Wolną wolę (wciąż pytam co to jest?) nie daje losowość. Do gatunku się nie należy, bo się należy. Wszystko pochodzi od Natury i jest Nią samą.
A tak właściwie to o którego Boga wam się rozchodzi? O JHWH czy Allaha, czy jeszcze innego? [Zwróćcie uwagę, że Jehowa, Allach i Bóg chrześcijański- to ten sam bóg!] Kwestią też jest interpretacja i edytowanie oryginalnych tekstów natchnionych- każda religia interpretowała je na swoją korzyść; a szczególnie islam i judaizm. Choć sobory też "szkód" narobiły..

Michał Dyszyński

malaavi

Przeniesione do "Czyszczenia wątków"

malaavi

Czyli jak?

Piotr Rokubungi

Czyli się przekonasz, jeśli odwleczesz... ;-P

malaavi

Możesz mieć na myśli, że będę racjonalny, logiczny, że będę dokładnie analizować i szczerze komunikować. Wtedy się nie przelęknę.

Więc? Co mi grozi?

malaavi

Zastanawiające jest, że teiści potrzebują, mimo wszystko, pozorów racjonalnego uzasadnienia. Czyli sam fakt podrabiania przez ludzi deklarujących poglądy nonsensowne rozumowań, stylu, publikacji.
Na pewnym poziomie intelektu moglibyśmy w tym widzieć chęć okłamania, ale nie przypisujmy tak bezpodstawnie intelektu teistom. Z całą pewnością jest to potrzeba emocjonalna, tak naśladować wywody, polemiki, środowisko naukowe.

Jest w tym cargo, czyli ogromna zazdrość, że nauka prowadzi do wyników. Nauka nie wzoruje się na religii, naukowcy mieli własną drogę (w związku z religią bywała to droga niebezpieczna), a w religii, która nigdy do podobnych wyników nie doszła (mimo zagarniętych pieniędzy i rzędu dusz omamionych) wyników nie ma i pojawia się potrzeba wzorowania na nauce.
To trochę jak gdy jakieś ambitne dzieci coś robią, na przykład ryby łowią, jednemu się udaje, a drugiemu nie. Drugi przeczuwa, że może pierwszy ma lepsze miejsce, jakieś fory od rzeczywistości, wtedy naśladuje pierwszego, a jeszcze się złości, gniewa i atakuje.

Potrzeba religijności jest zatem po części chęcią posiadania własnych wyjaśnień, nie gorszych od wyjaśnień ludzi zdolnych. Potrzeba wypromowania tej religii w naukopodobny sposób ma natomiast sugerować istnienie podobnych wyników.
Dziś i tak nabywanie wiedzy (także naukowej) rzadko polega na samodzielnym powtórzeniu doświadczeń i rozumowań, wykuwa się na pamięć wyniki. Dlatego mamy astrologie i teologie na uniwersytetach (dawniej teologia też była, ale z przyczyn politycznych jeszcze bardziej). Taka teologia nie ma rozumowań, ale dostarcza rzekomo naukowych wyników.

Wracając do przykładu dzieci łowiących: ten, któremu nie idzie, zaczyna łowić kamienie, żaby, puszki, a potem promować je jako równie dobre. Gdy ma przewagę siłową, to wkrótce zdobywa też przewagę liczebną (czyli głosy tych, którzy się go boją), podobnie gdy ma przewagę propagandową (dzieci propagandowo zdolne gdy robią coś gorzej od rówieśników przekonują ich czasem, że robią lepiej, rzecz polega właśnie na niezdolności dzieci do zweryfikowania tej propagandy).

Zatem człowiek (początkowo napisałem "każdy", ale to jednak by nie była prawda, każdy z tych o określonej umysłowości) chce mieć wyjaśnienie dla rzeczywistości, niektórzy chcą by to wyjaśnienie BYŁO DOBRE, ci są samokrytyczni i nazywamy ich naukowcami, a niektórzy chcą, by BYŁO UZNAWANE ZA DOBRE, ci promują swoje złe rozwiązania jako dobre, wpychają je na uniwersytety, siłowo nadając im rangę naukowości, choć nie ma to nic wspólnego z nauką. Tych nazywamy religijnymi.