ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Intelektualna religijność
Muszę przyznać, że Wujowi - Jarkowi Dąbrowskiemu zawdzięczam kilka odkryć intelektualnych. Nie wiem czy nie najważniejszym jest to, które teraz opiszę.

Też byłem ateistą. Wychowałem się w rodzinie ateistów i przyjąłem ich punkt widzenia. Prosty świat, w którym akceptuję tylko to co widzę i czuję bezpośrednio wydawał się mi wtedy najbardziej logiczny, sensowny. Nie szukałem wtedy jeszcze jakichś głębszych intelektualnych pytań, czy odpowiedzi na nie.
Potem dotarło do mnie, że JEST COŚ WIĘCEJ. Było to właściwie poczucie, a nie intelektualna konstatacja. Po prostu CZUŁEM W SOBIE dość wyraźne odczucie bycia zanurzonym w czymś, co wykracza poza ramy konceptualne, czy zmysłowe. Stąd nastąpiło moje nawrócenie na chrześcijaństwo.
Wraz z chrześcijaństwem - katolicyzmem wchłonąłem różne koncepcje - dziś oceniam je różnie, w większości dobrze, ale niektóre też widzę jako mylne, albo przynajmniej mylne w najbardziej powszechnej postaci. Jednym z błędów (dzisiaj tak to widzę) mojego religijnego rozwoju było uznanie rozdzielności intelektu i religii. Tak, są takie koncepcje, że wiara sobie, intelekt sobie, a już przynajmniej to, że skoro religia jest (też) dla maluczkich, nieinteligentnych, to rozum tu jest zbędny.
Przyznam się też, że wtedy, mimo że byłem wierzący, wciąż gdzieś we mnie kołatało się przekonanie, że prawdziwy intelekt gdzieś tam bliżej ma do ateizmu, że co prawda nie jest sprzeczny z wiarą, ale jak już myślimy w oderwaniu od wiary, to będziemy bliżej wszystkiego tego co naukowe, obiektywizowalne, stabilne w myśli. Tak wtedy myślałem. I w pewnej części miałem rację, ale w innej się myliłem...
To właśnie Wuj uświadomił mi nieprawidłowość koncepcji ignorowania rozumowych odniesień wiary. Zrobił to nie tyle konkretnym zdaniem, sformułowaniem, ale konsekwentnymi nawiązaniami pomiędzy religią i aspektami intelektualnymi. Ruszył w mojej głowie obszar, który był zakurzony, nie używany: wiara i czysty intelekt razem... - oświeciło mnie. To ma sens! Mało tego, to się nawzajem idealnie uzupełnia!!! (ten ostatni wniosek wyciągnąłem oczywiście dopiero później). Tyle, że uzupełnia się nie wprost, nie w bezpośrednio obserwowanej warstwie praktycznej, ale gdzieś głęboko subtelniej.

Przy czym dalej uważam, że maniera części teistów, którzy Boga chcą widzieć w każdym elemencie myśli, których zadowala stwierdzenie "Bóg tak zrobił", a potem nie zadają dalszych pytań - ta maniera wg mnie jest jałowa, błędna. Tzn. nie byłoby to źle, gdyby takimi powiedzeniami jakoś stabilizowały się nasze rozterki. Wtedy mielibyśmy korzyść - pogodzenie się z (przykrym) losem. Ale nie w warstwie intelektualnej, bo ze stwierdzenia "Bóg tak chciał", albo "Bóg to stworzył" nie wynika ani JAK?, DLACZEGO?, W JAKICH POWIĄZANIACH? to się odbyło. A to są ciekawe pytania. Pytania ważne, czasem kluczowe.
Więc dzisiaj nawet trochę wracam do owej koncepcji, że W PIERWSZYM WRAŻENIU intelekt, nauka grawitują do ateizmu. Tak - grawitują, ale na dość ściśle konkretnych warunkach. Bo słuszną jest wg mnie (chyba ateistyczna w duchu) pewna podstawowa zasada dociekań nauk przyrodniczych, którą sformują następująco: przy tłumaczeniu zjawisk świata zawsze staraj się dawać pierwszeństwo wyjaśnieniom, które wykorzystują powiązania, prawa TEGO ŚWIATA. Mówiąc inaczej, jak widzisz jakieś zjawisko, to staraj się wytłumaczyć je zależnościami fizycznymi, matematycznymi, biologicznymi - ogólnie ZAWARTYMI W UKŁADZIE, a nie dodanymi ad hoc koncepcjami religijnymi. Niestety, tłumaczenie "bo Bóg coś zrobił" nie jest wytłumaczeniem w pełnym sensie tego słowa - to wykręt, to uniknięcie odpowiedzi na pytanie: jak to się dzieje? Bo skoro Bóg może wszystko, to znaczy, że takim "wyjaśnieniem" dystansujemy się od zasad, które - myślowo - stają się niepotrzebne w układzie. Ale to właśnie powołanie się na zasady, na znane zależności jest istotą tłumaczenia czegokolwiek! Zatem powiedzenie: to zrobiła niepojęta wszechmocna istota - takie powiedzenie zamyka niejako drogę do konstatacji o którego chodzi, czyli o znalezienie powiązań ze światem i jego prawami, czyli ostatecznie WYTŁUMACZENIE zjawiska.
Ale!....
Ale na tej konstatacji - czyli zorientowaniu się, że tłumaczenie intelektualne zjawisk świata jest ze swej zasady "ateistyczne" wcale sprawa się nie kończy, w szczególności konstatacja ta nie oznacza, że ateizm (całościowo patrząc) jest ostatecznie słuszną koncepcją!
Mówiąc obrazowo - do tego, aby używać wiertarki, aby wszystko nią świetnie przewiercić, nie trzeba znać producenta owej wiertarki. Można zamazać jego nazwę na tabliczce znamionowej i pracować latami nie wiedząc, czy wiertarkę zrobił Bosh, BlackDecker czy Chińczycy. Ale to jednocześnie wcale nie znaczy, że wiertarka nie ma producenta! Ona ma tego producenta, choć my nie musimy go znać! Właśnie to byłoby wskazaniem na podstawowy błąd myślowy ateizmu - twierdzenie, że skoro da się wiercić bez wiedzy o producencie wiertarki, to tego producenta nigdy nie było. To nie wynika! A wręcz przeciwnie - można robić rzeczy niezależne - raz wiercić ową wiertarką (i tu różnic nie ma w owej pracy bez względu na to, czy ktoś zna/wierzy w producenta), a niezależnie można zacząć szukać informacji o tym, kto wiertarkę wyprodukował, gdzie, w jakiej fabryce, kto nią zarządza, jaki jest jej kapitał? itp...
Czy warto zadawać pytania na temat tego: skąd się coś wzięło? - np. skąd się wzięliśmy my, świat, osnowa logiczna rzeczywistości?...
- Odpowiedź nie jest oczywista. Bo można przeżyć życie tych pytań nie zadając. Można wiercić wiertarką nie wiedząc kto ją wyprodukował, jeść produkty, o których nic nie wiemy poza tym, że nie szkodzą, uprawiać ziemię nie wiedząc nic o jej geologicznej historii. To się da, więc jak ktoś pewnych pytań nie chce zadawać, to może się obyć bez nich. Ale są ludzie, którzy stawiają owe - "niepotrzebne" (w mniemaniu czystych praktyków) pytania. I ja do nich należę. I mam z owych pytań radość, satysfakcję, poczucie zgłębiania czegoś ciekawego. A nawet chyba mam pewne - przyznam subtelne - korzyści praktyczne. Ale o nich już nie napiszę, bo i tak się rozpisałem na długie strony...

malaavi

1.
"też byłeś" ateistą, czyli kto jeszcze?

2. Kłamstwo, że "głębsze" są pytania nonsensowne, poetyckie.

3. Myślenie życzeniowe "jest coś więcej". Oczywiście, jest coś więcej, dla przykładu gdy się udowodni twierdzenie matematyczne, rodzą się nowe pytania. Natomiast rozumowanie "ja nie ogarniam rozumem, to sobie znajdę coś więcej do ogarniania małym rozumkiem" jest życzeniowe.

4. Tłumaczenie naturalne (tym światem) nie jest z zasady ateistyczne. Jest logicznie niezależne od pojęcia boga.

5. Popełniasz podstawowy błąd teizmu, to znaczy rozciąganie analogii w nieskończoność. Analogie pękają. Wiele jest procesów analogicznych, na przykład wiertarka ma producenta analogicznie do pralki, która ma producenta. Ale stosując tę analogię nie tylko wnioskujesz, że świat ma producenta, ale jeszcze, że producent w celu produkowania części wykorzystuje chińskie dzieci. Tak bogu powiedzieć, co za bezczelność!

6. Ateizm jest logicznie niezależny od tezy, że świat jest stworzony. To znaczy w świecie niestworzonym mogą istnieć bogowie, były takie mitologie, podobnie w świecie stworzonym (przez kosmitów, o) może bogów nie być.

7. Poczucie zgłębienia masz nad wyraz często bez zgłębienia. Widzisz, produkt, a bez producenta.

PS. Dla jasności. Popełniłeś na tym forum więcej błędów niż napisałeś tu zdań. Gdy wymieniam niektóre, to tylko z braku czasu.

Michał Dyszyński

Michał Dyszyński

Niedawno w rozmowie pojawiła się wypowiedź pewnego znajomego ateisty. Zadał on "proste" pytanie: dlaczego mam wierzyć w Boga, a nie np. w drewniany kołek?

Doszedłem do wniosku, że to pytanie w jakiś sposób ogniskuje ateistyczny stosunek do religii. Bo faktycznie - w religiach ciągle tylko krzyczą "uwierz, uwierz, uwierz...". Naturalną jest tu reakcja: mogę sobie uwierzyć we wszystko, dlaczego mam uwierzyć właśnie w to, co mi wskazujesz?
I faktycznie religie chyba odpowiadają na takie pytanie nie do końca uczciwie, bo odpowiedzi są w stylu:
- uwierz, bo twoi dziadowie w to wierzyli (a ja pytam: ale oni też wierzyli w całą masę głupot - skąd mam wiedzieć, że to o co tu chodzi nie jest kolejną z nich?...)
- uwierz, bo czeka cię piekło (to też nie jest uczciwe, bo piekła sam nie widzę, a straszenie jest mi dobrze znaną techniką manipulacji)
- uwierz bo inni wierzą (ale inni inni już nie wierzą...)
To nie wydają się jakoś uczciwe argumenty, szczególnie jeśli zestawimy je z materią sprawy, czyli kwestia wiary w coś, co ma związek z samym jestestwem człowieka, z samą istotą jego osobowości. Powoływanie się więc na konformistyczne argumenty jest zdecydowanie słabe. Słusznie chyba ateista na argumenty w stylu powyższych odpowiada: to mnie nie przekonuje, aby mnie przekonać, musiałbyś się bardziej postarać...

Dlaczego więc, wierzę w Boga, a nie wierzę w drewniany kołek, potwora spagetti, czy latający czajnik?
- Odpowiedź jest banalna: bo nie jest mi to DO NICZEGO POTRZEBNE!
Faktycznie istnieje nieskończona liczba rzeczy, które można sobie wymyślić, jako kandydatów do wierzenia. Trzeba zrobić w nich selekcję. A co "selekcjonuje" nam Boga, w porównaniu do innych rzeczy do wierzenia?
- przede wszystkim to, że koncepcja Boga, połączona z innymi twierdzeniami religii, wyjaśnia, porządkuje KLUCZOWE SPRAWY DOTYCZĄCE MOJEGO JESTESTWA.
Wiara w latający czajnik jest wiarą w latający czajnik i nic więcej. Wiara w Boga jest wpisana w pewien system rozumowania, wyjaśniający mi kim jestem ja sam. Potrzebuję tych koncepcji. Potrzebuję widzieć siebie w kontekście wolnej woli, koncepcji winy, nagrody, kary, przebaczenia, odkupienia itp. Potrzebuję tych pojęć, a nauka w tym zakresie jest bezsilna. Nauka może mi podpowiedzieć jak zbudować most, czy zegarek, ale nic nie ma do powiedzenia w zakresie tego, czy kochać ludzi, czy nienawidzić; czy poświęcać się, czy też być egoistą...

Dopiero dzięki religii jestem w stanie ruszyć podstawowy dla mnie temat: kim jestem (oczywiście chodzi o jestestwo nie w sensie ciała, ale umysłu, aspektów duchowych)? Więc religia faktycznie jest mi niezbędnie potrzebna (w odróżnieniu od wiary czajnik, potwora spaghetti, czy co tam jeszcze).

Semele

Może nauka nie wyjaśnia swiata.ale próbuje go uporządkować?

Michał Dyszyński

Dyskurs

To niekoniecznie ograniczenia nauki lecz naszej percepcji.

Michał Dyszyński

Piotr Rokubungi

Percepcji- oczywiście; także m. in. aparatury badawczej. Lecz sama nauka ścisła ma jeszcze jedno "wewnętrzne" ograniczenie- to jej metodologia; lecz bez wyraźnych procedur nie ma mowy o dostatecznej weryfikowalności.

Michał Dyszyński

Dyskurs

Michał Dyszyński

Dyskurs

Dualizm jest integralną częścią kondycji ludźkiej. Sztuką jest unikanie pozycjonalności ego aby nie powodować tarć z innymi lecz żyć w harmonii ze wszystkim.

Piotr Rokubungi

Michał Dyszyński

Michał Dyszyński · Wysłany: Sob 13:22, 09 Mar 2024 Temat postu:

Tutaj archiwizuję własną odpowiedź w innym wątku: