ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Mam wrażenie, że mało osób ma przemyślane głębiej zagadnienie jak myślimy, czyli jak to jest, iż startując od bodźców zmysłowych, umysł na koniec buduje jakieś stwierdzenia, które potem z kolei ocenia pod kątem ich prawdziwości. Większość ludzi przyjmuje (wg mnie naiwną) interpretację swojego wnioskowania na zasadzie "przecież jestem logiczny w rozumowaniu, bo mogę wskazać jakiś powód, dla którego coś twierdzę". W typowym, obiegowym, niepogłębionym odczuciu bycie "logicznym" sprowadza się do wskazania JAKIEJKOLWIEK PRZESŁANKI do decyzji. Emocjom, które w istocie niepodzielnie sterują takim człowiekiem, to w zupełności wystarcza, a wręcz, z emocjonalnej perspektywy patrząc, "źle by było", gdyby obraz zaczął się tu komplikować o np.:
- sprawdzenia, czy alternatywne rozwiązania nie są lepsze
- zweryfikowania, czy aby na pewno spełniamy swoje własne kryteria
- w ogóle przemyślenia kwestii, jakie kryteria stosujemy, co właściwie uznajemy za błąd, a co za sukces we wnioskowaniu
- skonfrontowania swoich rozwiązań z tym, co mogą tu zaproponować inni ludzie
i ogólnie wpasowania całego tego obrazu w szerszy kontekst spraw, w alternatywne narracje mentalne, które stają się podstawą tego, że w ogóle mamy WYBÓR, a nie tylko realizujemy to, co zleca nam zewnętrzna wobec osoby rzeczywistość.

Aby się stać tu podmiotem, aby zacząć realnie wybierać w życiu, czyli aby stawać się wolnym, trzeba przejść trudną mentalnie drogę - UŚWIADAMIANIA SOBIE ALTERNATYW dla naszych wyborów. Dzięki zdobyciu umiejętności postrzegania rzeczywistości w trybie "teraz widzę to TAK, a mam świadomość, że alternatywną opcją jest ...", umysł przestaje być zarządzany zewnętrznymi okolicznościami, a zaczyna stawać się (powoli, bo to jest proces, tego nikt nie ma gotowego na start swojego życia) tu panem, graczem, zarządzającym.
Kluczową kwestią w tej drodze ku mentalnej wolności jest uświadomienie sobie ogólnego schematu, jakiemu podlega właściwie każde rozumowanie, które prowadzi do wnioskowania o świecie i sobie samym. Ten schemat można by opisać jako:
1. Pierwszy impuls dla umysłu jest zawsze INTUICYJNY, czyli rozmyty we wnioskach, nieścisły, nieoferujący modelowania, niestosujący sformułowanych definicji, a bazujący na ODCZUWANIU.
2. Poprzez PORÓWNANIA tego, co daje pierwszy impuls do tego, co już zgromadzone w pamięci, umysł dostaje szanse na WARTOŚCIOWANIE owych intuicji, aby dalej z tych intuicji WYŁANIAĆ DEFINICJE, czyli zacząć rozumować POJĘCIOWO.
3. Myślenie LOGICZNE tworzy się jako efekt osiągnięcia odpowiednio wysokiego poziomu wyłonienia się pojęć z "mgły" intuicyjnego rozmycia. Wtedy też pojawia się możliwość traktowania rozpoznań SPÓJNIE I KONSEKWENTNIE.

Myślenie intuicyjne jest z zasady niekonsekwentne (przynajmniej patrząc od strony logicznej), dla intuicji liczy się AKTUALNE WRAŻENIE, a nie to, jakie powiązania z resztą rozumowania są utrzymane. Intuicja jest bliska emocjom, pragnieniom, uczuciom, które potrafią zmieniać się w sposób trudny do przewidzenia. To dopiero logika nadaje myśleniu STAŁOŚĆ - TRWAŁOŚĆ.