ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Zastanawia mnie to, jak wiele ludzie osiągają w zakresie przekonania innych do swoich idei za pomocą samego konsekwentnego uporu, często nie mając właściwie argumentów.

Przykładem, który od lat mnie już zastanawia, jest zmiana postrzegania osób transpłciowych. Za moich młodych lat, gdyby komuś powiedziano, że maiłby on za mężczyznę uważać biologiczną samicę homo sapiens (bo nie wiem, jak nazwać ten przypadek, skoro słowo oznaczające płeć występuje tu jednocześnie w dwóch sprzecznych kontekstach), albo za kobietę osobę urodzoną z penisem, tylko z tego powodu, że ona "identyfikuje się i poczuwa" z tą drugą płcią, to chyba jedyną oczekiwaną reakcją byłby uśmiech i odpowiedź: no tak, jaja sobie robisz... W dzisiejszych czasach jednak w wielu krajach już chyba ponad połowa mieszkańców uznaje taką "płeć z identyfikowania się", a nie z biologii, jako tą "prawdziwą płeć" (wszędzie daję cudzysłowy, bo chce zasugerować sam kierunek myśli, bez jakiegoś rozstrzygania co tu jest prawdą obiektywną). Tak więc od stanu przekonania "to jest śmieszne, bo to przecież absurd", dzięki konsekwencji środowisk lewicowych, dzięki narracji apelującej do empatii, czy jakichś tam rzekomych "ustaleń naukowych" dało się dokonać przemiany w postrzeganiu koncepcji płci przez setki milionów osób.
Najciekawsze z tego wszystkiego jest to, że owa konwersja w stronę zupełnie odwrotną od pierwotnego, naturalnego postrzegania dokonała się w zasadzie bez żadnych przekonywujących argumentów. Raczej występowało tu tylko:
- konsekwencja, upór
- powoływanie się na autorytety (choć mocno niekonkretnie, tak ogólnie, bo przynajmniej ja nie znam odwołania się do konkretnego badania, które by miało szansę choćby trochę sensownie zbliżyć się do rozstrzygalności w tym względzie)
- argumenty do empatii, emocje, podawanie przykładów, że oto ktoś gdzieś popełnił samobójstwo, bo nie uważano go za tego, za kogo chciał być uważany.
I to wystarczyło.
Gdybym powiedzmy jakieś 40 lat temu miał oceniać szanse na to, że coś takiego rzeczywiście się zdarzy, to dawałbym temu znikome szanse. Bardzo bym się pomylił.

Patrząc na ten przypadek (szczególnie na ten, choć byłoby tu wiele innych), jestem dzisiaj zdania, ze odpowiednia manipulacja jest w stanie z rozumowaniem większości ludzi zrobić właściwie dokładnie co tylko zechce. Żadna logika, żadne twarde argumenty tego nie powstrzymają - wystarczy upór w propagowaniu, dorzucenie silnej warstwy emocjonalnej i konsekwencja polityczna.
Oczywiście zawsze jakaś tam grupa opornych na manipulację pozostanie oporna. Ale będzie to grupa znacząco mniejsza od tej, którą przekonać można właściwie do wszystkiego, co tylko się tam komuś, kto ma upór i środki zamarzy.

Michał Dyszyński

Ponoć Goebels miał się wypowiedzieć, że kłamstwo ileś razy tam powtórzone stanie się (chyba chodzi o "stawanie się "w przekonaniach ludzi) prawdą. Mamy chyba ostatnio coś w rodzaju "czasów nieugiętej narracyjności".
Odnoszę wrażenie, że w dyskursie politycznym, społecznym argumenty rozumowe jakby zostały wycofane, skarlały, zostały zdegradowane do roli co najwyżej ozdobników. Na pierwszy plan zaś wyszły:
- emocje
- upór w twierdzeniu swego.
Mówi się nieraz o czasach "postprawdy". Postprawdą jest chyba właśnie to - że oto wystarczy bardzo bardzo się uprzeć, nieugięcie głosić swoje, okraszając to emocjami możliwie najsilniejszymi, a wtedy to już okaże się prawdą, a przynajmniej prawdzie stanie się równorzędne.
Takie czasy...

Michał Dyszyński

Michał Dyszyński

Michał Dyszyński

Gdyby tę wiarę ewangeliczną, o której wspomina Jezus, wiarę niczym ziarnko gorczycy scharakteryzować, to ja byłbym najbliżej następującej wizji
- wiara powinna być zakorzeniona (niczym ziarno w glebie)
- wiara mieć swój wewnętrzny wyraz, moc, energię (ostrość ziarna gorczycy, jej intensywny smak)
- wiara ma się rozwijać (tworzyć gałęzie, niczym drzewo), dawać początek i wsparcie całemu rozwojowi osobowości.

Największy problem z wiarą wydaje się być z pytaniem: ale W CO uwierzyć?

Bo można mieć wiarę bardzo silna w coś, co jest głupio wybrane.
Chociaż...
Gdyby powiązać ten aspekt z wyżej wymienionym postulatem zakorzenienia i rozgałęzienia - co ja bym interpretował jako POWIĄZANIE wiary z odczuciami, rozumieniem, uczuciami, całym tym kontekstem życia i osobowości, ale ze SPÓJNOŚCIĄ owych powiązań - to mamy też i pewną wskazówkę, w co wierzyć - w coś, co nie jest sobie luźnym ad hoc dodanym stwierdzeniem, lecz wynika z reszty życia i osobowości człowieka.

Michał Dyszyński

Dla mnie osiągnięcia nauki są pięknym przykładem mocy wiary.
Jak się przyjrzymy strukturze teorii naukowych, to mamy tam z grubsza dokładnie ten schemat, jaki przedstawiłem w poście wyżej:
1. Założenia, aksjomaty u podstaw (aksjomat, jako coś nie wynikającego z konkretnej podstawy, tylko założonego uznaję jako właśnie rodzaj WIARY)
2. potem twierdzenia wyprowadzane z tych aksjomatów - budowana jest teoria
3. a jeszcze dalej z teorii wynikają wnioski w postaci możliwości radzenia sobie ze światem materii, rozwiązywania konkretnych problemów, budowania urządzeń itp.
Nauka jest zatem przykładem, jak to z "wiary niczym ziarnko gorczycy" wyrasta drzewo ludzkiej wiedzy i możliwości twórczych.
To z tej wiary powstają użyteczne urządzenia, wynalazki, rozwiązania problemów, zdolność do dokonywania wielkich zmian w świecie materii.

Przykład, który tu dam jest kontrowersyjny, jednak znamienny - zbudowanie bomby atomowej.
Bomba atomowa jest bardzo skomplikowanym (w znacznej części aspekty jej konstrukcji są tajne) urządzeniem. Aby ona zadziałała, niezbędne jest BARDZO DALEKOSIĘŻNE PRZEWIDYWANIE, co się zdarzy, gdy odpowiednią ilość jąder uranu nagle zbliżymy do siebie, aby powstała masa nadkrytyczna. Szansa na to, że ktoś zbudowałby taką bombę metodą prób i błędów, bez zaawansowanego modelowania teoretycznego jest bliska zeru. Tu bowiem musi zadziałać cała masa różnych elementów na raz. Tutaj jest niezbędne użycie ładunku konwencjonalnego, odpowiednie zaprojektowanie łączących się ze sobą kawałków materiału rozszczepialnego, wcześniejsze wzbogacenie owego materiału w wirówkach, czy innymi metodami. Bez owej wiary w podstawy rozumowania, jakie tworzy fizyka atomowa, teoria względności, teoria kwantów, bomby nie zbudowanoby przez miliardy lat chaotycznych prób. Zbudowano ją dzięki WIERZE W PODSTAWY TEORETYCZNE FIZYKI.