ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Dziedzina poznania, rozwoju idei i rozumienia ma swoją własną filozofię, wynikającą z samego celu, którym jest poznanie. Owa filozofia w szczególności jest znacząco odmienna od filozofii promowania się jako osoba w środowisku, w społeczności.
Mocą w znaczeniu osiągania sukcesów w społeczności zwykle się określa bowiem zdolność do władania kimś, nawet manipulowania, przeforsowywania własnych przekonań i pomysłów wobec tego, co próbują wprowadzić inni ludzie, najczęściej konkurenci do władzy, wpływów, stawiania na swoim. Mocą społeczną jest moc władania, narzucania, opierania się naciskom. Silny jest ten, który to co przedstawia jako jego stanowisko, zachował wobec zakusów zewnętrznych, próbujących ową osobę wytrącić z jej celu, przekonań, pozycji. Silnym w społecznym znaczeniu jest się nie wtedy, kiedy dopasowuje się często do innych, lecz wtedy, gdy to inni dopasowują się do niego, on zaś jest niezachwiany, niezmienny. W społeczeństwie "mocą" jest władza i zdolność do narzucania swojej woli, stawiania na swoim - aspekt zachowawczy, aspekt obrony tego co jest przed zmianą jest tym wskaźnikiem pozytywnym mocy. Ten kto częściej stawia na swoim, kto nie ulega, a także stawia na swoim wobec silniejszego sprzeciwu innych ludzi, będzie uznany za mocniejszego.

A jak się ta rzecz ma w kontekście celu, którym jest poznanie?
Tutaj mamy bardzo wyraźnie odmienną sytuację - poznanie czegoś jest tożsame ze ZMIANĄ, polegającą UDOSKONALENIU ROZUMIENIA wcześniejszego. Mocny poznawczo jest ten, kto swój umysł LEPIEJ DOPASOWAŁ do rzeczywistości, która go otacza, który SIĘ DOSTOSOWAŁ i ZMIENIŁ, bo wcześniejszą postać swojego poglądu na rzeczywistość zastąpił jakąś nową postacią - uwzględniającą więcej aspektów, lepiej coś opisującą. Mocny epistemicznie zatem jest nie ten, który postawił na swoim (czyli zachował swoją poprzednią postać rozumienia, odrzucając alternatywy), lecz ten, który właśnie na swoim NIE STAWIAŁ. Filozofia walki o swoje jest zatem z gruntu przeciwna filozofii poznania, jest wrogiem tej drugiej. Mocni w stawianiu na swoim są miernotami i słabeuszami w zakresie poznawania rzeczywistości. Mocą poznawczą jest DOSTOSOWAWCZOŚĆ, ULEGŁOŚĆ umysłu względem prawdy o rzeczywistości.

Powyższe rozumienie odmienności mocy w kontekście epistemicznym i społecznym jest dla bardzo wielu ludzi poza ich świadomością. Wielu utożsamia moc władania z mocą poznania, nie rozumiejąc, iż te dwie moce dzieli fundamentalna przepaść. Wszak aspekt dostowawczość i uległość vs opieranie się zmianie, postawienie na swoim jest tu dokładnie na przeciwnych biegunach. To, co dla walki o pozycję społeczną jest mocą, dla poznania będzie słabością. No i jest oczywiście zależności odwrotna, czyli to co jest mocą poznawczą, będzie zwykle słabością w kontekście filozofii zdobywania i utrzymania władzy.

Michał Dyszyński

Od jakiegoś czasu w myślach "nawiedza mnie" wizja mocy poznawczej. Oglądam ją pod wieloma kątami, zastanawiam się nad nią. Jest to "moc" w sensie przez ludzi rzadko z mocą kojarzonym. Jest to MOC WYCOFANIA WŁASNEJ SPRAWCZOŚCI w imię dostrzegania rzeczy samych w sobie.
Dlaczego wycofanie się kojarzę właśnie z ideą mocy?
Jeśli moc ogólnie wiążemy ze zdolnością OSIĄGANIA czegoś, to osiągnięcie głębszych postaci poznania rzeczywistości też pod pojęcie mocy podpada. Mocny poznawczo to kto?
W mojej wizji moc poznawcza charakteryzuje się pewnymi zdolnościami:
- zdolność do zdiagnozowania możliwie precyzyjnie własnego wpływu na świat, w celu ewentualnego świadomego zablokowania tego wpływu, co spowoduje wyłonienie się natywnych aspektów tego, co chcemy poznać.
- zdolność do opanowania niekontrolowanych i nieświadomych impulsów na tyle, aby człowiek poznawał rzeczywistość blisko idei "tabule rasa" - czystej tablicy.
- zdolność do rozpraszania nawyków, które nadpisują spontaniczną spostrzegawczość, uniemożliwiając dostrzeganie tego wszystkiego, co jest niezgodne z wcześniej wyznawanymi poglądami, co wykorzystuje wcześniej używane schematy rozumowania.
Tych zdolności na start nie otrzymujemy z genami. Trzeba się ich nauczyć, wypracować je sobie. I moc poznawcza, która później z nich powstanie będzie osobistym sukcesem osoby, która ową moc zdobyła.

Chcę zaznaczyć, że moc poznawcza niekoniecznie wiąże się z odrzuceniem mocy kontroli i wpływu na świat. Te dwie moce, choć są wzajemnie przeciwstawne, nie wchodzą sobie w drogę, o ile każda znajdzie swój odrębny zakres zastosowań. Wręcz owe moce mogą nawzajem się wspomagać.
Mając moc poznawczą, czyli będąc w stanie rozumować spójnie w zakresie przyczyn i skutków różnych zjawisk, możliwe staje się skuteczniejsze narzucanie swojej woli światu. Przykładowo jak ktoś poznał jakąś dziedzinę wiedzy, która jest ceniona na rynku, to efektem będzie większe prawdopodobieństwo zatrudnienia się w lepszej pracy, zarobienia pieniędzy, osiągnięcia sukcesu życiowego. Ale też mamy wynikanie przeciwne, bo na przykład ktoś, kto umie narzucić swoją wolę otoczeniu będzie w stanie wymóc na nim, aby nie przeszkadzano mu zgłębianiu jakiegoś tam wycinka wiedzy - np. w badaniach, w uczeniu się.

Ważne jest jednak, aby nie mieszać tych dwóch mocy w tym samym zadaniu. Jeśli zadanie jest typu poznawczego, to przynajmniej w tej części, która bezpośrednio dotyczy rozumowania, niezbędne jest zablokowanie w sobie tego odruchu stawiania na swoim, co by się wiązało z zaburzeniem dostępu do nowych idei i koncepcji. Tutaj trzeba nie stawiać na swoim (które zawsze jest DOTYCHCZASOWĄ instancją rozumienia), lecz właśnie owo swoje umniejszyć w imię tego, co przychodzi, co jest nowe.

Michał Dyszyński

Mam swoją zasadę, którą bym sformułował następująco:
Do ustalania prawdy podchodzę z najwyższą delikatnością i szacunkiem.

Inaczej rzecz ujmując, gdy mam coś ustalić, co potem miałbym uznać z prawdziwe, najefektywniej zbliżające się do pewności, to podstawową zasadą jest NIC NA SIŁĘ!

Albo jeszcze inaczej: przy zbieraniu informacji, doborze opcji ZAPOMNIJ, ŻE MASZ JAKĄKOLWIEK PREFERENCJĘ W KWESTII WYNIKU.
Gdy szukam rozstrzygnięć, które mają być prawdziwe, to próbuję zablokować posiadane poglądy, pragnienia, emocje, oczekiwania, schematy działania. Staram się patrzeć (często patrzeć wzrokiem mentalnym) i widzieć wszystko, co się objawia, niczego nie pomijając, niczemu nie odmawiając prawa do uczciwego rozpatrzenia.
Delikatnie, z poszanowaniem.
Z dbałością, aby niczego nie uronić, nawet tego, co najbardziej mi niewygodne, co sprawi mi kłopot.
Choćby jutro dla mnie świat miał się skończyć, to nie wolno jest pozwolić na odrzucenie tego, co jest z powodu prostackiego "nie lubię tej opcji i już", a staram się dostrzegać wszystko na jednolitej płaszczyźnie.

Michał Dyszyński

Michał Dyszyński