ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Zastanawia mnie siła tego odruchu u niektórych ludzi - odruchu konwertowania rozumowania w ustaleniach kwestii różnego rodzaju do sporu z osobami. Niektórzy zdają się mieć to takie silne, że wątpię, czy byliby w stanie w ogóle rozważać zagadnienia, o których zupełnie nie wiadomo, kto je wspiera.
Czy problem typu "ile wynosi iloczyn 46 raz 3264" zależy od tego, kto go postawił, albo wspiera taki, czy inny wynik?...
- Każdy (prawie) chyba powie, że nie, że to zupełnie nie ma związku z byciem po tej, czy tamtej stronie jakichś podziałów ideologicznych w społeczności.
Albo drugie pytanie: czy wynik powyższego mnożenia zależy od tego, jak bardzo personalnie pognębiamy kogoś, kto obstawiał jedną jego wartość, a nie inną?...
- Też pewnie każdy (prawie... jako tako rozsądny) oceniający powie, że ten wynik nie ma związku z tym, czy zwolennicy różnych odpowiedzi na pytanie, zostali personalnie potraktowani lepiej, czy gorzej, a nawet czy któryś z nich nie został personalnie zupełnie pognębiony.
To dlaczego tak jest, że wystarczy tylko zmienić nieco temat dyskusji, czyli już zamiast dyskutowania o tym, co jest jawnie matematycznie określalne, weźmiemy pod uwagę oceny etyczno - moralne, czy filozoficzno - światopoglądowe, nagle pojawiają się dyskutanci, którzy z miejsca konwertują dyskusje na te tematy do personalnych sporów?...

Jedną różnicę można wskazać: w przypadku rozważań filozoficznych, nie ma tej domyślnej reguły dla rozważań, nie daje się wskazać to wspólne dla dyskutujących coś, co by wyraźnie było niezależne od dodatkowych założeń (bo w ogóle od założeń zależy ocena każdego stwierdzenia), które czynią stronicy takiego, a nie innego rozstrzygnięcia. Jeśli mamy np. stronników tezy, że ontologicznie natura rzeczywistości jest osobowa, a z drugiej, że jest bezosobowa, to rzeczywiście nie ma rozstrzygającej domyślnej procedury, która jednoznacznie by rozstrzygnęła ten spór. Ale to przecież dalej nie zmienia innej okoliczności w sprawie - że pognębienie personalne stronników jednego traktowania nie zmienia nic w układzie argumentów za, jak i przeciw tej sprawie. To, czy zwolennikami teizmu (albo i ateizmu) w danej dyskusji będą ludzie zasmuceni, zdenerwowani, sfrustrowani, z tytułu tego, że druga strona w sposób bardzo przykry je nazwała, nie zmienia przecież w żaden sposób układu zaprezentowanych przez nich argumentów.
Skąd zatem u części dyskutantów przekonanie, iż pognębianie personalne oponentów jest głosem w sprawie, którą się dyskutuje?...
- To jest chyba już wyłącznie atawizm...

Michał Dyszyński

Michał Dyszyński

Ludzie do sporów personalnych konwertują problemy natury logicznej, bo ogólnie personalizują nadmiarowo oceny rzeczywistości. Personalizacja jest fajnym zabiegiem w sztuce, literaturze. Rozumiemy ją, bo każdy w sobie nosi - w mniejszym bądź większym stopniu - właśnie potrzebę postrzegania rzeczywistości na podobieństwo psychiki. Pojęcie przyczyny jest u nas dość bliskie pojęciu intencji. To z resztą powoduje, że typowo rozumiana przez większość ludzi przyczynowość jest bardzo niejasnym, często sprzecznym pojęciem. Szukamy JEDNEJ przyczyny dla zjawisk, podobnie jak zwykle mamy jedną - przynajmniej tą główną - intencję.
Postrzeganie świata w oderwaniu od mechanizmów personalizacji myślenia jest wynalazkiem w historii ludzkości nowym. Dopiero filozofia i matematyka (dzięki modelowaniu abstrakcyjnemu), a dalej fizyka i inne nauki matematyczno - przyrodnicze dały umysłowi narzędzie odrywające myślenie od schematów społecznych i osobowych.