ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Jestem chyba dość wstrzemięźliwy w deklaracjach, przyznawaniu się do czegokolwiek właściwie. Obserwuję, że inni ludzie mają to inaczej, bo deklarują coś jako swoje już po pierwszym odczutych symptomach, nie zastanawiając się nad tym, czy mają do czynienia z czymś trwałym, czy może przelotną fanaberią.
Weźmy taką deklarację miłości. Niektórzy wyznają swoją miłość na pierwszej randce. Potem zaś (np. na trzeciej randce) odkochują się i deklarują "już cię nie kocham". W moim przypadku na deklarację miłości dziewczyna będzie czekała latami, w czasie których ja się będę zastanawiał, testował swoje odczucia pod kątem, czy na pewno to czuję, jest poważne, trwałe, czy nie rzucam słów na wiatr.
Z zadeklarowaniem wiedzy mam też dość podobnie - praktycznie nie używam słowa "wiem" przy opisie stanów mojej świadomości, które nie są stwierdzeniem bezpośrednio odczutego doznania. Mogę zatem powiedzieć "wiem, że teraz czuję się zmęczony" - tutaj bowiem jest to stan, który stwierdzam bezpośrednio, tutaj interpretacja, związana z czynieniem założeń jest praktycznie nieobecna. Ale raczej nie należy oczekiwać, iż użyję konstrukcji słownej "wiem, że matematyka jest królową nauk", albo "wiem, że cierpienie niewinnych osób jest złem". Te ostatnie stwierdzenia bazują bowiem na światopoglądach, założeniach, zatem podlegają interpretowaniu, a nie "wiedzy" o nich.
Często bywa tak, że gdy ktoś mnie pyta o to, "czy wiesz, że ...", to ja będę miał skłonność do prostowania sposobu stawiania danej kwestii, formułując moją odpowiedź jako "faktycznie doniesiono mi, że ..." - co będzie z mojej strony częściowo wykręceniem się od uznania tego za "wiedzę" - wszak jak TYLKO PRZEKAZUJĘ coś, co ktoś inny głosił.
Z deklarowaniem swojej wiary mam jeszcze więcej komplikacji. Deklaruję coś jako moją "wiarę" najczęściej właśnie w pewnej opozycji do uznania tego za wiedzę - czyli tam, gdzie ktoś spyta: czy wiesz, że w środku naszej galaktyki jest czarna dziura?, ja odpowiem prędzej "wierzę, że naukowcy, którzy stwierdzają istnienie czarnej dziury w środku Galaktyki Drogi Mlecznej, mieli ku temu stwierdzeniu silne podstawy".
W kwestii wiar religijnych - np. deklaracji wiary w dogmaty też jestem wstrzemięźliwy. Dla mnie deklaracja wiary OBOWIĄZKOWO musi być poprzedzona przeprowadzeniem PROCEDURY DIAGNOSTYCZNEJ, CZY MAM PRAWO DO WIARY SIĘ PRZYZNAĆ.
To oznacza, że mogę zadeklarować swoją wiarę w doktrynę X, dopiero jeśli zostaną spełnione WSZYSTKIE następujące warunki:
1. ustalę z możliwie wysokim przekonaniem o poprawności, że wiem, czego doktryna X dotyczy
2. ustalę z możliwie wysokim przekonaniem o poprawności PROCEDURĘ, JAK ROZPOZNAWAĆ U SIEBIE STAN WIARY w tę doktrynę.
3. Przeprowadzę ową procedurę fizycznie na swoich odczuciach, przetestuję się pod kątem, czy różne spontaniczne moje (odruchowe) odczucia sprzyjają uznaniu, iż "tam w środku", w mojej umysłowości rzeczywiście bytuje jakiś stan świadomości, powiązany z intuicjami, który odróżnia wiarę od obojętności.
4. Sprawdzę kilkakrotnie, czy procedura z punktu 3 daje powtarzalne wyniki.
Wtedy dopiero będę gotów zadeklarować w kwestii doktryny X swoja "wiarę", być może zastrzegając przy okazji, że nie mogę tej mojej wiary deklarować w sposób absolutny.

Michał Dyszyński