ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Banjanki rozpoczął wątek, w którym stwierdza, że Bóg jest słaby. moja odpowiedź jest zamieszczona poniżej. Żeby nie wcinać się tam, gdzie to może kogoś nie interesować, własne rozważania na temat przekonań, wyobrażeń (niedoskonałych, zapewne w jakichś tam aspektach dających się uznać za błędne) jaki jest Bóg, będę prowadził tutaj. Temat uważam za ważny, a to co odpisałem Banjankri za dające dużą szansę na wyjaśnienie ważnych aspektów istoty chrześcijańskiej wizji świata i Boga.

Na razie przyklejam tylko treść mojej odpowiedzi Banjankri.

Michał Dyszyński

Pociągnę temat.
Warto jest przemyślenia o Bogu ujrzeć przez pryzmat jakiegoś uświadomienia sobie czym w ogóle mamy szansę ugryźć sprawę.
Rozumujemy POJĘCIAMI. Pojęcia to nic innego, tylko wyłonienie się pewnych intuicji w rozumowaniu. Te wyłonienia się są czasem bardziej trwałe i spójne, czasem mniej. Ale nie przeskoczymy tego, iż nie są one absolutne, że zawsze jesteśmy z nimi gdzieś "w drodze", nie u celu. Nawet jeśliby słuszna miała być idea, iż każde pojecie ma swoją idealną postać, którą umysł powinien przyswoić (ja wątpię w istnienie takiego "ideału dla idei", a przynajmniej wątpię w dużej części przypadków idei, z którymi się spotykamy), to i tak nigdy nie wiemy, jak blisko jesteśmy owej idealnej postaci.
Krótko mówiąc zawsze poznajemy i opisujemy świat, ludzi, siebie, a także Boga przez okno swoich wcześniejszych (niestety ograniczonych) doświadczeń i wyobrażeń.
Widać to bardzo dobrze podczas analizy Biblii, a najbardziej Starego Testamentu. Tam, aby jakoś trafić do ludzi z ideą Boga, autorzy mocno naginają się do popularnych wyobrażeń na temat tego, jaki Bóg "powinien" być. W ST Bóg jest więc przede wszystkim potężnym władcą, nieomylnym sędzią, kimś kogo należy się bać. To odpowiada mentalności ludzi (szczególnie tamtych czasów), a także może problem trochę językowy. W tamtych czasach nie ukształtowało się jeszcze POJĘCIE SZACUNKU zbliżone do tego, które aktualnie uznajemy. To są czasy, w których KRÓLUJĄ SKRAJNE EMOCJE, rządzą okrutni władcy i ogólnie normą są skrajności w pojmowaniu świata. Tu szacunek jest przede wszystkim dla władzy, dla tego, kto ma siłę, kto może pogromić wrogów.
W naszych XXI wiecznych dzisiejszych czasach koncepcja szacunku jest o wiele bardziej rozbudowana. Przede wszystkim dlatego, że została uzupełniona o szacunek dla potęgi wiedzy. Mało kto zdaje sobie sprawę z tej "drobnej" okoliczności, że w naszych czasach nastąpiło w sporej części przypadków wręcz odwrócenie roli szacunku. Nie szanujemy tyranów, a szanujemy geniuszy. Władca, który pokonywał wrogów, choć jeszcze trochę cieszy się estymą (całkiem to nie zanikło) u wielu, jest też przez wielu kontestowany. Wypomina się władcom ich grzechy (często zbrodnie), nie wspomina ich jednoznacznie dobrze. W przypadku geniuszy, ludzi, którzy popchnęli mądrość ludzkości znacząco do przodu, ocena jest za to wprost jednoznacznie pozytywna, oparta o podziw, uznanie, szacunek w wysokim stopniu.
Dziś do twardych władców czujemy respekt, ale niekoniecznie szacunek.
Warto rozważyć różnicę znaczeniową tych dwóch podobnych pojęć
- respekt
- szacunek
Respekt można uznać za formę szacunku, ale taką bardzo szczególną. Respekt czujemy względem ludzi niebezpiecznych, nawet groźnych zwierząt. Gdy spotkamy kogoś takiego, kto dość łatwo gotów byłby skrzywdzić nas, czy zniszczyć coś dla nas ważnego, to czujemy respekt. Ale respekt zawiera w sobie aspekt emocjonalnej separacji od tej osoby, tolerujemy jej przykrą obecność, bo musimy, nie dlatego, że chcemy. Nie kochamy kogoś, wobec którego czujemy respekt, raczej najchętniej byśmy przerwali z nim kontakt.

W kontekście Boga można obserwować powolną przemianę postrzegania Go przez ludzkość, powolną próbę zamiany respektu (właściwego dla wielu sytuacji opisanych w Starym Testamencie) do pozbawionego emocjonalnej rezerwy szacunku, a nawet szczerej miłości. Typową frazą w Starym Testamencie jest "bać się Boga". Ten strach wobec Boga jest tam stosowany w kontekście pozytywnym - banie się Boga jest przedstawiane jako ta właściwa postawa. Czy dzisiaj jednak teiści chrześcijanie myślą o Bogu, jako o kimś, kto wzbudza najbardziej lęk?...
- Wydaje mi się, że dokonała się tu zmiana i więcej się mówi o miłości Boga, niż o lęku przed Nim.
Właściwie to chyba należałoby sprawę postawić tak, że fraza "bój się Boga" jest skierowana do ludzi o mentalności wojownika, ludzi szanujących tych, którzy są od nich silniejsi, sprawują władzę, mogą skrzywdzić, więc się ich nie lekceważy. Ale ta fraza jest właściwie mylna, jeśli zastosujemy ją w kontekście rozumowania i odczuwania ludzi, którzy wojowniczość, pragnienie dominacji, żądzę władzy postrzegają jako coś raczej negatywnego, a nie godnego szacunku. Dzisiaj mentalność ludzkości zmieniła się na tyle, że bardzo wielu ludzi tak właśnie myśli (w dużym stopniu chyba za przyczyną oddziaływania chrześcijaństwa), czyli dominatorów, twardych władców mają za gorszą część ludzkości. Nie podziwia się ich tak jak kiedyś (choć oczywiście wielu wciąż podziwia). Bo już wiemy, że walka o władzę zawsze będzie człowieka mentalnie brudziła, będzie związana z uwikłaniem się w decyzje niosące jakiejś części ludzi krzywdę i zło. Władza w ludzkim rozumieniu jest zawsze przeciw komuś, niszcząc coś. Dzisiaj to rozumiemy (jako ludzkość) dużo lepiej, niż starożytni. Dzisiaj szacunkiem, nawet podziwem otacza się nawet osoby upośledzone, które w pewnych sytuacjach mogą okazać się geniuszami (jak np. główna postać z filmu "Piękny umysł"). A najwięksi wodzowie i tryumfatorzy są oceniani przynajmniej niejednoznacznie - tzn. owszem mają swoją grupę popierających i wychwalających, ale mają też sporą grupę takich ludzi, którzy kontestują dokonania powiązane z niesieniem wojny, śmierci, krzywdy ludzkiej.

Można tu zadać fundamentalne dla teisty pytanie: na ile Bóg jest przede wszystkim potężny, a jak delikatny i łagodny?
Na ile naszą postawą względem Niego miałby być respekt, na ile SZCZERE, EMOCJONALNIE NIEWYMUSZONE (!!!!) oddanie w miłości?...

Michał Dyszyński