ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Ludzką psychikę budują SPLATAJĄCE SIĘ ZE SOBĄ:
- Emocje
- Intuicje
- Rozumowanie logiczne, intelektualne, modelujące.
Te elementy osobowości funkcjonują od samego początku życia, są genetycznie wspierane, uruchamiają się nie na zasadzie naszej decyzji, lecz stanowią NARZUCONĄ CZŁOWIEKOWI RAMĘ postrzegania rzeczywistości.

Gdy na start życia zaczynamy nasz pierwsze rozpoznania świata, gdy zaczynamy sobie układać "co w tym świecie jest czym?", jeśli stajemy wobec jakiegokolwiek rozpoznania, dowolnej sprawy, zagadnienia, odczucia, to nasza psychika nie odpowiada na to jakąś obiektywną logiką, lecz uruchamia od razu WSZYSTKIE ASPEKTY OSOBOWOŚCI, W SPLECIONEJ ZE SOBĄ, NIEKONTROLOWANEJ ROZUMEM POSTACI.

To nie jest tak, że patrząc np. na wróbla z oknem, psychika człowieka będzie po prostu rejestrowała fakt pojawienia się tego ptaszka, że człowiek go postrzega niezależnie od reszty swojej osobowości. W rzeczywistości obserwując czy to wróbla, czy tulipany, czy jadący samochód, element postrzegany pojawi się jako JEDEN Z WIELU w całej serii odczytów, które sięgają swoimi powiązaniami w aspekty predefiniowane, wrodzone, jak i nabyte. Nasza psychika funkcjonuje w trybie permanentnego "nasłuchu" wielu różnych aspektów rzeczywistości, które nieświadomie, półświadomie, czasem bardziej już świadomie poruszają nasze myśli, emocje, uczucia, a do tego SPLATAJĄ SIĘ ZE SOBĄ.

Wszystkie nasze odczyty świata ludzi i ogólnie istot w jakiejś przynajmniej części świadomych interferują z domyślnymi programami mentalnymi, związanymi przede wszystkim z bezpieczeństwem, zdobywaniem terytorium, partnerów, a w przypadku istot społecznych z pozycją społeczną. W istocie nie tyle "po prostu postrzegamy wróbla", co postrzegamy wróbla w kontekście pytań:
- czy to coś (jeszcze przed rozpoznaniem, że to jest "tylko wróbel"), co się nasuwa nam w widoku, nie niesie zagrożenia?
- czy to coś, przyda się nam do zdobycia czegoś wartościowego?
- czy to coś, co się troszkę wyłoniło, poprawi, czy pogorszy moje układy społeczne?...
i wiele innych.

Niezależnie od tego, co nas spotyka w konkretnym momencie, człowiek ma rozpoczęte rozmaite GRY, które silnie wpływają na samo postrzeganie.
- Są gry z samym sobą - o samoakceptację, o rozumienie siebie, o potwierdzenie kluczowych dla naszej osobowości przekonań, hipotez życiowych.
- Są gry o pozycję społeczną, bycie dostrzeganym przez ludzi (czasem wycofywanie się, unikanie bycia postrzeganym).

Naiwnie, upraszczając patrząc na postrzeganie, widzi się tylko ten końcowy efekt - np. to, że ktoś zobaczył wróbla. Ale w istocie cały kontekst zobaczenia tego wróbla sięgnął w szeroką bazę pytań, jakie nasza psychika nieustannie zadaje sobie, bazując na rozpoznaniach rzeczywistości - pytań o bezpieczeństwo, o wartość, o dobro, korzyść, sens, przyjemność. Te pytania wciąż w człowieku są stawiane przez bezwiednie funkcjonujący "Program Permanentnego Monitoringu Rzeczywistości", który działa w tle.

Ten program oczywiście jest potrzebny, ale jeśli ktoś nie uświadamia sobie, że jest pod jego nieustannym wpływem, to będzie miał problem z dogadaniem się wewnętrznym, z poukładaniem sobie we w miarę logicznej formie swoich myśli, odczuć, emocji, pragnień. Bo tych wiele celów, które są realizowane przez ów program monitoringu w znacznym stopniu wpływają na siebie. Przykładem sztandarowym jest wpływ - interferencja takich dwóch celów jak:
- Poczucie bezpieczeństwa i związku ze swoim stadem, powiązane z pragnieniem UPODOBNIENIA SIĘ
- Postrzeganie rzeczywistości w sposób OBIEKTYWNY, czyli tak jak to sugeruję same zmysły i nieobciążona pasożytniczymi intencjami interpretacja.
U wielu ludzi owo pragnienie związku z grupą, upodobnienia się do jej pozostałych członków. Będzie stwarzało presję na to, aby uznawać rozpoznania rzeczywistości nie tak, jako zostały zarejestrowane bezpośrednio, ale tak, jakby widzieli "nasi". Efektem dalszym jest często zakłamanie odczytów rzeczywistości, powodujące, iż zwykle psychika próbuje "krakowskim targiem" jakoś wynegocjować sobie odczyt:
- widzę coś, zobaczyłem jak się niezależnie sprawy maja
- jestem zgodny z "naszymi", trzymam z grupą, nie alienuję się.
Z tego wychodzi często rozpoznanie typu "ni pies, ni wydra, coś na kształt świdra", czyli ani nie ma z niego rozsądnej informacji o rzeczywistości, ani też nie realizuje się jakiś szczególny cel społeczny (bo grupę i tak najczęściej nie obchodzi to, czy w jakimś tam konkretnym przypadku złożyliśmy na ołtarzu wspólnotowości jakąś małą ofiarę zakłamywania odczytów świata).

Michał Dyszyński

Michał Dyszyński

Patrząc na dyskusje na naszym forum widać, jak szybko z merytorycznej na początku postaci, ewoluują one w stronę sporów personalnych. W modelu mentalnym, który tu sugeruję, jest to zrozumiałe - każdy dyskutant ma w sobie uruchomiony, działający w tle program, służący dbaniu o swoją pozycję społeczną, czyli walkę o szacunek, o to, aby nie dało się nas zepchnąć na margines, czyli poniżyć, zdeprecjonować. Dodatkowo ten program też czuwa nad tym, aby przypominać o sobie ludziom, może postarać się o to, by nas lubili, zauważali, doceniali. Widać, że ten program społecznego promowania się, jest często (z reguły...) silniejszy od starań o to, aby rozważane w dyskusjach zagadnienia poddawać obiektywnej postaci osądu i rozpatrzenia. Tu częściej promowanie się społeczne panuje nad celem poprawności rozumowania w kwestiach merytorycznych, niż odwrotnie.
Gdy zatem pojawia się w dyskusji spór, w którym np. wypadałoby przyznać oponentowi rację, bo wychodzi na to, że ma on istotne argumenty za swoją opcją, która pokonuje nasze stanowisko, to trudno jest to przyznanie z siebie wydusić. Program walki o dominację, szacunek, zwycięstwo w sporach ma bowiem wysoki priorytet - zwykle tak wysoki, że coś takiego jak obiektywizm, bazujący na bezstronnym (powtórnym) osądzie sprawy najczęściej jest spychany na poślednie miejsce, a ambicja personalna zwycięża.