ŚFiNiA

Michał Dyszyński

W życiu zdarzyło mi się sporo kontaktować z osobą, która co chwila miała o coś pretensje. Pretensje były być niemal o wszystko, czasem pierdoły, czasem o rzeczy niezależne ode mnie. Zresztą pretensje były nie tylko do mnie, ale do "wszystkiego i wszystkich". Kontakt z ową osobą, która pretensje traktowała jako główny sposób procedowania kontaktów z ludźmi, nauczył mnie, że ja chcę być inny. Na pewno zatem chcę się wystrzegać patrzenia na kogokolwiek w trybie pretensji.
Pretensja to jedno, a jest jeszcze kwestia krytycyzmu. Z kolei krytycyzm, a z nim też samokrytycyzm traktuję jako wartość, coś, co warto kultywować, rozwijać. Krytyczne podejście jednak jest zwykle powodem do sformułowania pretensji. Czy zatem nie popadam tu w sprzeczność intencji?... Jak być krytycznym bez pretensji?...
- Wg mnie tutaj występuje pewna cienkość w traktowaniu spraw. Czym innym jest krytyka rozumiana jako "to, co niniejszym wskazuję, wygląda na nieoptymalnie rozwiązane, czasem za rozwiązane błędnie, nawet niekiedy rażąco błędnie". Ale to jeszcze niekoniecznie jest tu pretensja. I niekoniecznie jest w tym obwinianie.
Mogę krytykować coś jako nieoptymalnie rozwiązane nie wskazując wcale, że np. w danych warunkach możliwe było zadziałanie lepiej. Albo mogę krytykować coś, nie wskazując personalnie, kto za to odpowiada. Albo nawet jeśli ktoś formalnie odpowiada za coś, to osobnym pytaniem jest, czy rzeczywiście dano mu szansę poprawnego działania itp...
Krytykuję zatem z zasady OKOLICZNOŚĆ. Pretensje zaś ma się PERSONALNIE.
Staram się raczej nie formułować pretensji, choć często sobie różne rzeczy krytykuję. Wtedy też osobną kwestią od krytyki jest wskazanie winnego, czy formy winy. To są w znacznym stopniu niezależne kwestie, które się ustala w oparciu o odmienne kryteria.

Michał Dyszyński

Michał Dyszyński

Michał Dyszyński

Chciałbym się w tym poście pochylić nad z jednej strony definicją winy, a z drugiej nad główną emocją do tego pojęcia przywiązaną.
Czym właściwie jest bycie "winnym"?...
Z jednej strony mamy tu chyba do rozważenia ujęcie sądowniczo - prawnicze, w którym winę może mieć jedynie osoba dokonująca świadomych wyborów - czyli POTRAFIĄCA OCENIAĆ SKUTKI swoich decyzji.
Z drugiej strony jest jeszcze, chyba kto wie, czy nie głównym aspektem w odbiorze idei winy, silna EMOCJA POTĘPIAJĄCA, że ktoś "winny" jest mentalnie ODRZUCANY, UZNAWANY ZA NIEGODNEGO, GORSZEGO, WADLIWEGO.

Nad tym aspektem odrzucania i potępiania kogoś, kto "jest winny", chciałbym się niniejszym skupić.
Czy owo potępianie samo w sobie jest w ogóle postawą racjonalną?
- Można argumentować, że nawet bardzo zły czyn przecież z czegoś wynika. Jakieś przyczyny, powody (może natury deterministycznej) spowodowały, że ktoś zachował się tak, a nie inaczej. Więc może jedyną racjonalną postawą byłoby ZAAKCEPTOWAĆ SAM FAKT i już nie deliberować nad tym odrzuceniem, nie nakręcać w sobie emocji typu "jak ja nie lubię tego winowajcy, jak bardzo go za wrednego uznaję"?...
- Jest fakt czyjegoś zadziałania tak, a nie inaczej, są widoczne skutki, ale co ów ktoś miał w głowie, gdy się decydował na to działanie?... - Przecież w jego głowie nie siedzimy, nie znamy jego przesłanek...

Właściwie samo obwinianie chyba trochę zdaję być reakcją bardziej emocjonalną, niż wynikającą z rozsądnego stosunku do rzeczywistości. Czy ową emocję obwiniania można czymś zastąpić?...
- Może (przynajmniej w części przypadków) wręcz warto emocję nakręcania się do postawy odrzucania, negowania, potępiania kogoś za jego winy podmienić na "obiektywne podejście filozofa", czyli kogoś widzącego złożoność spraw, a dalej nieemocjonującego się zanadto tym, co się stało, a być może po prostu stać się musiało?...
Dlaczego mielibyśmy te negatywne emocje w sobie uruchamiać?...

Ale może jednak na ten ostatni kierunek w postawie, powinniśmy powiedzieć nasze NIE. :think:

Może to naszym ludzkim obowiązkiem mentalnym jest właśnie uruchomienie w sobie owej emocji, która w obliczu np. czyjejś niegodziwości uruchomi owo odrzucenie i potępienie niegodnego zachowania, a przy okazji... OSOBY :think:

Potępienie czynu, a potępienie osoby - to jest osobne zagadnienie do rozważenia. :think:

Michał Dyszyński

Michał Dyszyński

Ja sam postrzegam poczucie winy, jakie mi nieraz doskwiera za... rodzaju DARU, za formę pasowania mnie na człowieka, ZDOLNEGO DO ODPOWIEDZIALNOŚCI za to, co wybrał.

Michał Dyszyński