ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Wierzę w coś, co by mogło chyba nosić nazwę HIGIENA EPISTEMICZNA.

Czym jest to pojęcie?...
To postawa, która bierze pod uwagę to, że się przyzwyczajamy (często za bardzo) do czynionych założeń, predefiniowanych ocen, różnych zasłyszanych opinii i ogólnie wielu wpływów, które są ze swojej natury mało merytoryczne. Dlatego za rozsądne uważam obserwowanie się i kontrolowanie, czy nie zaczynamy oszukiwać sami siebie, czy nie naciągamy interpretacji i faktów do wcześniejszych pomysłów, dziwnych przekonań itp.

Higiena epistemiczna nakazuje, aby starać się jakoś w umyśle kontrować fanatyzmy, nadmierną pewność różnych przekonań, mechanizmy lojalności wobec różnych grup, z którymi czujemy się związani. Myślenie wg mnie jest "higieniczne", gdy osoba kontroluje w znacznym stopniu to co na jej decyzje wpływa, ma świadomość skąd te decyzje bierze, ma też kontrolę nad tym, jak jej emocje mogą wpływać osąd spraw.

PS - aktualizacja
Zaktualizowałem tytuł wątku z "Higiena epistemiczna" na "Higiena epistemiczna i mentalna". Powód jest taki, że te dwie higieny wg mnie ściśle się ze sobą łączą, więc warto jest rozważać wspólnie.

Michał Dyszyński

Michał Dyszyński

Elementem higieny epistemicznej jest powstrzymywanie się od przemocy. Opis mechanizmu, dlaczego ma to znaczenie, podałem tutaj http://www.sfinia.fora.pl/blog-michal-dyszynski,73/klamstwo-i-przemoc-zwykle-graja-w-jednej-druzynie,21951.html

Trochę jeszcze sprawę skomentuję właśnie od strony higieny.

Michał Dyszyński

Najważniejszym jednak elementem higieny epistemicznej jest ODPIĘCIE POZNANIA OD ASPEKTU AUTOPROMOCJI, POTWIERDZANIA WŁASNEJ WAŻNOŚCI W OCZACH LUDZI, LANSOWANIA SIĘ JAKO KOMPETENTNEGO.

Przy czym od razu zastrzegam, że kluczem jest sama intencja!
Ktoś, kto wstąpił na ścieżkę nie lansowania się przy okazji ocen rzeczywistości, przy okazji doskonalenia swoich mocy poznawczych, niekoniecznie będzie zewnętrznie postrzegany jako absolutnie skromny i nie lansujący się. Ludzie wokoło bowiem są na tyle silnie potrzebą promowania się w swojej grupie, społeczności związani, że i tak będą postrzegali tak innych, jak i siebie, jako tych, co o ów lans zabiegają. Wystarczy, że ktoś - nawet bez słowa na swój temat, nawet najskromniej, jak potrafi - zrobi coś kompetentnie, wartościowo, to wielu będzie to już odbierać jako czynione z intencją lansu. Bo skoro sami o tym ciągle myślą, to i działania innych będą tak interpretowali. I na to się nie poradzi, można jedynie ten fakt wziąć na klatę i nieuzasadnionymi oskarżeniami zwyczajnie się nie przejmować.
Ale oczywiście już samej własnej intencji warto jest pilnować. Warto jest zgłębiać niuanse owej intencji, czy nie została w niej zaszyta jakaś fałszująca rozpoznania tendencja, jakaś potrzeba racjonalizacji czegoś we własnych ukrytych potrzebach psychicznych.
Ważne tu jest, aby nie złościć się na samego siebie, że się owe potrzeby psychiczne posiada, nie potępiać tego w czambuł. Bo z silnego potępiania, nieakceptacji wyrasta z kolei inna pasożytnicza intencja - udawania, że przecież już w sobie sprawę załatwiliśmy, że przecież "nie jesteśmy tacy źli". Do siebie też warto być cierpliwym, umiarkowanym w potępianiu, bo potępianie zbyt silne działa destrukcyjnie na rozum, stając się nieskoordynowaną emocją, zamiast klarowną intencją.
Z tego wynika też wniosek łączący ową intencjonalność pracy nad sobą, z lansowaniem. Może się zdarzyć, że w pewnym momencie uznamy za słuszne nawet właśnie lansowanie się w jakiś sposób. I to może być nawet właściwa decyzja!
Bo istotne dla higieny epistemicznej jest nie tyle to, aby w ogóle się nigdy nie lansować, nie promować, lecz aby ten aspekt autopromocji nie kolidował z ocenami rzeczywistości obiektywnej.
Jeśli ktoś ma w umyśle kontrolowane te dwa aspekty - promowania się, gdy trzeba i z konkretnym celem, a niezależnie oceny poznawcze, których promowanie się jednak nie zakłóca, to higiena epistemiczna jest spełniona.

Michał Dyszyński

Zagadnieniem ogólnym higieny epistemicznej jest przyblokowanie pasożytniczych (z punktu widzenia poznania) intencji.

Pasożytnicze intencje działają w znacznym stopniu w obszarze podświadomości.

Klarowna poznawczo intencja powinna skupiać na odpowiedzi na pytanie: JAK JEST?
Zadanie ustalenia stanu obiektywnego samo w sobie jest skomplikowane, udaje się nie zawsze. Ale jeśli do tej intencji głównej dorzuci się jakieś intencje pasożytnicze w rodzaju:
- jak tu wyjść na kompetentnego, jak się wylansować?
- jak tu wybronić grupę ludzi, z którą trzymamy?
- jak tu wygrać rywalizację?
Te pasożytnicze intencje odciągają umysł od twardego skupienia się na pytaniu: jak jest.
Do tego dochodzi problem racjonalizowania sobie ocen w sposób, który będzie zgodny z owymi intencjami.
Sędzia stronniczy nie jest uważany za sędziującego sprawiedliwie, godnie, zasadnie. Stronniczość sędziego może być wręcz postawiona jako powód do nie uznania wyroku. Temida - bogini sprawiedliwości i prawa - ma zawiązane opaską oczy, aby była "ślepa" w tym znaczeniu, że nie kieruje się niczym ponad to, co "na wadze", czyli co związane jest z samą sprawą.

Podobnie jest ze stronniczością umysłu, który nie odseparował się od intencji pasożytniczych i zakłócających - taki brak odseparowania powinien być uznany za powód, zaklasyfikowania ocen tego umysłu są niezasadne, może nawet bezwartościowe.

Michał Dyszyński

Z higieną epistemiczną i mentalną związane jest ODŚMIECANIE MENTALNE.

Z czego warto jest nasz umysł i emocje odśmiecać?...
- Przede wszystkim z bezwiednych chaotycznych intencji, którymi się powodujemy, a które często przynoszą nam negatywne skutki w decyzjach. Chodzi tu na przykład o:
- Przesadne manipulowanie ludźmi
- Kompulsywne reakcje
- Nałogi, fobie, toksyczne rutyny

Celem jest KLAROWNOŚĆ OSĄDÓW, czyli dążenie do tego, aby rozumieć co, jak i dlaczego działamy w ten, a nie inny sposób. Nie jest to cel absolutny, bo pewna domieszka chaosu, niewiedzy, nieokreśloności zostanie, a wręcz jest niezbywalna, ale jednak w porównaniu do tego, jak typowo reaguje umysłowość na początku swojej drogi życiowej, uporządkowanie siebie daje duże korzyści. Jakie korzyści?
- lepszą realizację wytyczonych celów
- wytyczanie lepszych (realnych) celów życiowych
- zyskuje się kontrolę nad silnymi negatywnymi emocjami (np. rozpaczą)
- życie się harmonizuje
- zyskuje się większy świadomy wpływ na swoje życie.

Michał Dyszyński

Higiena mentalna jest pojęciem z pogranicza intelektu i emocji

Poniższy tekst opublikowałem w grupie Filozofia na Facebooku, ale tu go archiwizuję, jako wkład w omówienie zagadnienia:
Kiedyś, już parę lat temu, przyszło mi do głowy sformułowanie "higiena mentalna". W pomyśle opisywać by ono miało postawę człowieka, który jest świadomy tego, że warstwa intelektualna myśli podlega silnemu wpływowi emocji i intuicji. I jeśli się tak spojrzy bez uprzedzeń na wiele swoich decyzji o uznaniu tych, czy innych przekonań, to się często odkrywa, iż gdzieś tam w głębi powstały one bardziej na bazie emocji i pragnień, niż twardego, logicznego rozumowania. Ten wpływ emocji często bywa w jakiś sposób fałszujący. Ale też emocje uważam za niezbywalne, nie da się ich całkiem zablokować, a poza tym byłoby to nawet chyba niecelowe. Z emocjami wpływającymi na intelekt "trzeba jakoś żyć". Ale chyba dobrze byłoby choć trochę zacząć kontrolować te różne emocjonalne naciski na logiczną warstwę myślenia - szczególnie w tych przypadkach, gdy widać silny fałszujący ich wpływ. Warto jest dopracować się jakiejś STRATEGII, jakichś DOBRYCH PRAKTYK WEWNĘTRZNEGO SIĘ TRAKTOWANIA, które by nie dopuszczały do przynajmniej tych bardziej drastycznych zafałszowań myślenia emocjami. Przykładem dla mnie sztandarowym praktyki związanej z ideą higieny mentalnej, jest u mnie postanowienie: Michale, zanim powiesz, napiszesz, a nawet pomyślisz sobie "eeeee, to co ktoś tu mówi, jest głupie, skoro tak bardzo nie pasuje do tego, co aktualnie wyznaję", to stuknij się młotkiem w głowę i zadaj proste pytanie: A PO CZYM KONKRETNIE POZNAŁEŚ, że to jest takie "głupie"? I jak się człowiek nieraz głębiej zastanowi nad tymi uznaniami "głupot" ze strony innych ludzi, to wyjdzie na to, że przynajmniej w istotnej części przypadków, były one życzeniowe, czyli bezpodstawne.

Michał Dyszyński

Jednym z najważniejszych (jeśli nie w ogóle najczęściej branym pod uwagę) wskazaniem mojej higieny mentalnej, jest kontrolowanie się w zakresie ROBIENIA CZEGOŚ NA POKAZ, a szczególnie NAGINANIA ARGUMENTACJI DO POTENCJALNEGO POKAZANIA SIĘ, LANSU.
Nie jestem wolny od tych ciągot do lansowania się. Muszę to jawnie przyznać. Wiele z owych ciągot odkryłem, część z nich zablokowałem, ale to była tylko część. Mam świadomość, że inna część wciąż skrzywia moje myślenie, czyniąc je nieobiektywnym.

Higiena mentalna w tym zakresie bazuje na następujących "przykazaniach":
1. NAKAZ OBSERWACJI MOTYWÓW do wypowiedzi, tworzenia celów życiowych.
2. Nakaz STAWIANIA ZAOBSERWOWANYCH MOTYWÓW W KONTEKŚCIE POTENCJALNEGO LANSOWANIA SIĘ. Jest w tym obowiązek stawiania sobie roboczych zarzutów, że może się czymś tam lansuję. I dopiero muszę się bronić przed tym własnym zarzutem.
3. Uzupełniająco dodaję też obowiązek ROZPATRYWANIA ZEWNĘTRZNYCH OSKARŻEŃ o to, czy się nie lansuję w jakimś rozumowaniu, zamiast myśleć obiektywnie.
Całość uzupełnia kontrola co jakiś czas, czy rzeczywiście to wdrażam. Polega ona na punktowaniu się w stylu: "kiedy ostatni raz sprawdziłeś, czy to, co robisz, nie jest dla lansu?", albo "jak uzasadnisz, że ta ostatnia twoja wypowiedź nie jest z silnym motywem lansowania się?". Ale też: czy czasem nie zabiegasz ogólnie zbytnio o uwagę?.

Czasem wychodzi mi na to, że zewnętrznie na sprawy patrząc, rzeczywiście o tę uwagę zabiegam. Wtedy dodatkowo egzaminuję się, już bardziej wgłębnie patrząc w emocje: jaką miałem intencję?...
Dodam na koniec, że nie uważam, abym aspekt lansowania się przed ludźmi miał sprowadzić do zera. To jest jedna z pułapek myślenia - przekonanie, iż należy całkowicie zwalczyć jakąś postawę, tendencję, którą traktujemy jako wątpliwą. Ja uważam, że w przypadku NATURALNIE POWSTAJĄCYCH TENDENCJI PSYCHICZNYCH niecelowe jest sprowadzanie ich do zera, nawet jeśli wywołują one jakiś rodzaj problemu z rozumowaniem, czy postawami. Jest to niecelowe, bo:
1. po pierwsze, gdyby wyzerować całkowicie taką postawę, to człowiek stałby się niezrozumiały dla społecznego otoczenia, które przecież naturalnie owe postawy przejawia
2. po wyzerowaniu danej postawy w psychice pojawiłaby się swoista "dziura", którą nie wiadomo, co by zapełniło, nie wiadomo, jakie mechanizmy psychiczne by się z powodu owej dziury uruchomiły, a dalej jakie skutki w psychice by spowodowały.
3. pewien rodzaj "kontrolnej obecności" nawet dość problematycznych motywów jest zwykle cenny dla psychiki, bo dalej indukuje on potrzebę obserwowania się, czujności, sprawia, że nie odstawiamy danego zagadnienia na odległą półkę.

Aby się chronić przed negatywnymi tendencjami w psychice, jednak trzeba wciąż mieć aktywny tryb czujności, a ten tryb czujności na czymś musi się realizować i trenować. Więc tryb czujności w zakresie tego, czy się nie lansuję też powinienem móc co jakiś czas testować na istniejących swoich postawach i zdarzeniach. W przypadku lansowania się zatem nie o to chodzi, aby jakoś absolutnie zapomnieć o tym, czy jestem dobrze, czy źle odbierany przez ludzi, ale o NIEDOPUSZCZENIE DO NADMIAROWOŚCI owej intencji, sprawienie, że nie zaczyna ona być główną. Jeśli nawet ona występuje, ale gdzieś na siódmym, czy dziewiątym miejscu w hierarchii pobudek, to nie w tym nic złego, a nawet może i dobrze jest, iż taki aspekt postawy wobec ludzi i świata się pojawia.

Michał Dyszyński

W ramach higieny mentalnej blokuję w sobie rozważania typu: co mi inni ludzie są winni do kogo, o co miałbym mieć pretensję. Z zasady nie mam pretensji do nikogo na dłużej (przejściowo dozwalam sobie manie do kogoś pretensji), bo jeśli coś jest "nie tak", to po prostu działam w stronę zmiany, a jeśli nie potrafię czegoś zmienić, to uznaję to najczęściej jako właściwość niezmienialną i nie zaprzątam sobie tym głowy. Wyjątki pewnie mi się zdarzą od tej mojej reguły, ale będą wyjątkami. Ważne jest, żeby NIE ROZPAMIĘTYWAĆ ŻALÓW, a SKUPIAĆ SIĘ NA TYM, CO MA POZYTYWNĄ PERSPEKTYWĘ.

Michał Dyszyński

Frustracja, jakiej nieraz doznajemy może mieć permanentny charakter. Wtedy nasza energia psychiczna, zamiast nas napędzać, wzbogacać nasze życie, tylko nas psychicznie drenuje i niszczy. Co z tym zrobić?...
Chyba należałoby przekierować tę energię na coś perspektywicznego, dającego szansę na rozwój, a przynajmniej trwanie bez rażącego dyskomfortu. Problem jest w tym, że przytłoczeni frustracjami, najczęściej takiego dobrego celu do przekierowania się na niego nie mamy.
Skąd go wziąć?...
Dobry cel życiowy powinien być nie tylko wyrozumowany, nie tylko zaakceptowany na poziomie intelektualnej kalkulacji, ale PRZYJĘTY PRZEZ TĘ CZĘŚĆ OSOBOWOŚCI, KTÓRA MA NADZIEJĘ, MARZY, SPONTANICZNIE PRAGNIE.