ŚFiNiA

Michał Dyszyński

W innym wątku zacząłem refleksję na temat epistemologiczny. Chciałbym ten temat pociągnąć - już formie bardziej abstrakcyjnej, odpiętej od (w jakiś sposób krytycznego, a nie chodzi mi absolutnie o nurzanie się w personalnych napastliwościach) konkretnej osoby, czy konkretnej dyskusji. Chciałbym pociągnąć ogólne rozważania o POSTAWACH EPISTEMICZNYCH. Więc wykasowałem nicka osoby, która posłużyła za kanwę dla tych rozważań, zaś zostaje wspomnienie o niej pod symbolem literki małe "f".

Michał Dyszyński

Aby zilustrować ustalanie prawdy w tych dwóch epistemologiach - arbitralności kontra epistemologii zasad posłużę się hipotetycznym przykładem dialogu, w którym jedna z osób głosi prostą tezę "za godzinę będzie padał deszcz". Jak można porównać podejście do propagowania owej tezy w tych przeciwnych epistemologiach?...
- Różnice są uderzające.

W ramach epistemologii zasad, głoszący tezę przykładowo posłużyłby się następującą deklaracją: twierdzę, iż deszcz będzie padał, co da się stwierdzić obiektywnie, a co jest związane z domyślna (choć może niepisaną) umową, iż deszcz pada, gdy da się zaobserwować krople wody spadające z nieba na ziemię. Dlatego zapraszam wszystkich wątpiących w moją tezę, że za godzinę będzie padał deszcz do samodzielnego przekonania się o tym - wyjścia na dwór, wyciągnięcia ręki i sprawdzenia, czy rzeczywiście da się odczuć krople na dłoni. Nie żądam tu posłuszeństwa, ślepej wiary, to na moją głowę spadnie ewentualny blamaż, jeślibym się pomylił. Ale jeśli rzeczywiście sprawdzicie samodzielnie, że deszcz pada w stosownej porze, to uważam, iż powinniście uznać moją kompetencję w zakresie przewidywania pogody przynajmniej w tak określonych warunkach, jak to dzisiaj mamy.

W ramach epistemologii arbitralności teza o tym, że za godzinę będzie padał deszcz, byłaby zupełnie inaczej ogłaszana. Przykładowo byłoby to następująco: głoszę, że za godzinę będzie padał deszcz i oczekuję, że zostanie to przyjęte przez wszystkich bez wątpienia. Kto mnie słucha, ma uwierzyć mi na słowo, że tak będzie. Nie jest oczekiwana dyskusja nad tym, jak to można sprawdzić, ani w ogóle nie jest oczekiwane, że ktoś miałby to sprawdzać. Rzecz idzie o zaufanie do mnie - do przedstawiciela frakcji deszczownikow, czyli do grupy, której winni jesteście lojalność, a więc i przyjmowanie tez bez zastrzeżeń, pytań, samodzielnego sprawdzania. Jeśli ktoś się nie zastosuje, to znaczy, że nie zasługuje na nasz szacunek, jego imię niech będzie wyklęte, bo jest krnąbrny, nielojalny i pyszny.