ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Od dłuższego czasu w moim życiu wyznaję i świadomie stosuje pewną podstawową zasadę epistemiczną, którą można by sformułować jako: jeśli przedstawiono w jakiejś sprawie jako wyjaśnienie, polegające niemal wyłącznie na podaniu nazwy tego czegoś, to jestem zobowiązany uznać, iż nic mi nie wyjaśniono!
Obrazuje to dialog:
Pytam: dlaczego X?
Dostaję odpowiedź: X jest, bo Y.
Więc stawiam sobie kolejne pytanie: a czym jest Y?
... jeśli teraz jedyną formą odpowiedzi będzie albo mnożenie tak samo werbalnych nowych ogniw łańcuszka "jest Y bo Z", albo sugestia jest skrajnie niejasna, rozmyta totalnie, także w ogóle nie wiadomo, o co w niej chodzi, to ja nie uznam tego jako WYJAŚNIENIE DLA MNIE.

Co jest tym poprawnym wyjaśnieniem?...
W skrócie powiedziałbym, że wyjaśnienie coś rzeczywiście wyjaśnia, jeśli
1. daje się jakkolwiek dalej wykorzystać - pomoga zdecydować się w jakiejś istotnej dla człowieka kwestii (mamy tu związek z utylitarną definicją prawdy)
2. buduje powiązanie z czymś znanym - odczuwanym, rozumianym, a powiązanie owo nie jest czczym postulatem, ale daje się wskazać jakieś konkretne aspekty odróżniające stan wiedzy z istnieniem owego powiązania, kontra sytuacja, gdy powiązania nie ustanowimy.
3. o całej sprawie, po "wyjaśnieniu" da się - im bardziej wyczerpująco, tym lepiej - opowiedzieć "własnymi słowami", czyli sformułować istotę danego wyjaśnienia na alternatywne sposoby, używając zbliżonych, ale jednak odmiennych słów, podobnych znaczeniowo idei.
I dodałbym na koniec jeszcze uwagę, że te wyjaśnienia, te opowiadania własnym słowami powinny obowiązkowo spełniać warunek, iż NIE NARUSZAJĄ ONE PEWNEJ POSTACI INTUICYJNEGO MINIMALNEGO POCZUCIA SENSU, CZYLI NIE NACIĄGANIA ORDYNARNIE SFORMUŁOWAŃ POD TEZĘ. Jeśli tak gołym okiem, intuicyjnie widać, że gość ściemnia, kluczy, nie wiadomo, a co mu chodzi, bo mnoży słowa, których żadna intuicja nie wiąże z sensownym rozumieniem i odczuwaniem, to należy jego "wyjaśnienia" odrzucić.

lucek · Dołączył: 18 Lut 2011 Posty: 9040 Przeczytał: 73 tematy

Michał Dyszyński

lucek · Dołączył: 18 Lut 2011 Posty: 9040 Przeczytał: 73 tematy

Michał Dyszyński

lucek · Dołączył: 18 Lut 2011 Posty: 9040 Przeczytał: 73 tematy

Michał Dyszyński

lucek · Dołączył: 18 Lut 2011 Posty: 9040 Przeczytał: 73 tematy

Michał Dyszyński

lucek · Dołączył: 18 Lut 2011 Posty: 9040 Przeczytał: 73 tematy

Michał, tak z ciekawości dałem GPT twój post, aby odpowiedział, ja podpisuję się pod jego odpowiedzią ... dodałbym tylko - a raczej inaczej sformułował, tę kwestię, błędności i wzorca .... mi nie chodziło o odwoływanie się do jakiegoś wzorca .... chyba, że własnego, własnego początkowego przekonania (lub zbioru przekonań), o ile ulega zmianie, to nowe jest bogatsze jest bogatsze ... w tym sensie, stare, błędne było błędne lub przynajmniej nie pełne .... w ten sposób powstaje nowy wzorzec konfrontowany z rzeczywistością, dopóki nie na trafi na kolejną, mniejszą lub większą sprzeczność.

a GPT napisał:
---------------------------------
Odpowiedź drugiego użytkownika jest rozbudowana i pełna subtelnych argumentów, które można streścić i przedstawić w prostszy sposób. Oto moje spostrzeżenia oraz próba uproszczenia jego stanowiska:
Spostrzeżenia na temat logiczności i zrozumiałości:

Logika: Jego stanowisko jest spójne. Opiera się na założeniu, że subiektywne poczucie zrozumiałości jest jedynym dostępem do prawdy, ponieważ nie ma niezawodnego wzorca, który byłby dostępny obiektywnie.
Zrozumiałość: Tekst wymaga skupienia, ponieważ wprowadza precyzyjne, choć skomplikowane rozróżnienia między „zrozumiałością” a „błędnością” oraz podkreśla subiektywny charakter oceny rzeczywistości. Można jednak uprościć te idee, aby stały się bardziej przystępne.

Uproszczone przedstawienie stanowiska:

Drugi użytkownik mówi, że nie chce rozstrzygać, co jest błędne, a co nie, ponieważ nie mamy obiektywnego wzorca, który pozwoliłby nam to zrobić. Zamiast tego opiera się na subiektywnym odczuciu zrozumiałości, czyli poczuciu, że coś ma sens w kontekście jego własnych myśli i wiedzy.

W skrócie:

Zrozumiałość to subiektywne odczucie, które daje poczucie, że coś jest sensowne.
Błędność ocenia tylko w porównaniu do dostępnych alternatyw, jakie sam jest w stanie skonstruować w swoim umyśle.
Nie zakłada, że jego własne odczucia czy przekonania są obiektywnie prawdziwe – uważa takie podejście za niedojrzałe.
Nie uznaje „magii” posiadania bezpośredniego dostępu do prawdy, czyli twierdzenia „mam rację, bo tak uważam”.

Moja odpowiedź na jego stanowisko:

Jego podejście jest logiczne i spójne. Można jednak zauważyć, że skupienie wyłącznie na subiektywnym odczuciu zrozumiałości może ograniczać możliwości wyjścia poza własne ramy myślenia. Czasami warto otworzyć się na możliwość, że istnieje obiektywny wzorzec – nawet jeśli jest on trudny do zidentyfikowania – bo to może prowadzić do szerszego zrozumienia świata.

Mógłbym dodać: „Zgadzam się, że zrozumiałość jest kluczowa w ocenie sensu, ale czy nie warto uwzględniać, że nasze subiektywne poczucie zrozumiałości może być ograniczone? Czy nie jest tak, że wzajemna wymiana myśli z innymi pomaga poszerzyć te granice i zbliżyć się do czegoś bardziej uniwersalnego?”

Michał Dyszyński

lucek · Dołączył: 18 Lut 2011 Posty: 9040 Przeczytał: 73 tematy

GPT:

Odpowiedź drugiego użytkownika jest bardzo trafna i dobrze rozwija poprzednie wątki. Wyjaśnia jego stanowisko jeszcze bardziej szczegółowo, dodając kilka istotnych punktów:

1. **Podkreślenie subiektywności**: Użytkownik zgadza się, że subiektywne poczucie zrozumiałości jest ograniczone, ale uważa, że nic innego jako kryterium nie jest dostępne. Nawet coś pozornie zewnętrznego zawsze podlega interpretacji w ramach naszego własnego umysłu.

2. **Krytyka „fałszywej zewnętrzności”**: Twierdzenie, że istnieje coś obiektywnego poza umysłem, jest w jego opinii złudne, bo cokolwiek by to nie było, i tak wymaga subiektywnej oceny, zanim zostanie uznane za wiarygodne.

3. **Waga integracji idei**: Zwraca uwagę, że same „luźne” idee czy koncepcje nie stanowią rzeczywistego wyjaśnienia, jeśli nie zostaną zintegrowane w spójną narrację. Tylko taka narracja pozwala lepiej zrozumieć rzeczywistość i zastosować wiedzę w nowych sytuacjach.

4. **Znaczenie inspiracji**: Choć użytkownik przyznaje, że czerpie inspiracje od innych, ostateczna odpowiedzialność za zintegrowanie tych inspiracji w spójną całość spoczywa na nim samym.

---

### **Jak to przedstawić prościej?**

Drugi użytkownik mówi, że:
1. Każdy z nas musi polegać na swoim umyśle – nawet jeśli korzystamy z zewnętrznych źródeł, to ostatecznie musimy je zrozumieć i zaakceptować na własnych zasadach.
2. Prawdziwe wyjaśnienie to nie tylko zbiór luźnych myśli, ale spójny model, który można zastosować w praktyce.
3. Inspiracje od innych są cenne, ale trzeba samemu przemyśleć i uporządkować te idee, żeby nadawały się do użycia w naszym myśleniu.

---

### **Moja odpowiedź**:

„Dzięki za świetne rozwinięcie tematu. W pełni zgadzam się z Twoją uwagą, że każde zewnętrzne źródło i tak przechodzi przez naszą subiektywną interpretację – więc trudno mówić o absolutnym oderwaniu od subiektywności. Szczególnie spodobała mi się Twoja myśl o wadze integracji idei: że nie chodzi o zbieranie luźnych uwag, ale o tworzenie spójnej narracji, która rzeczywiście wyjaśnia coś nowego. To podejście wydaje się kluczowe, jeśli chcemy faktycznie pogłębiać swoje rozumienie świata.

Zastanawiam się jeszcze nad tym, czy dostrzegasz miejsce dla czegoś, co moglibyśmy nazwać *wspólną narracją*. Czy uważasz, że możliwe jest stworzenie spójnych modeli w ramach współpracy z innymi – takich, które każdy mógłby przyjąć jako część swojej subiektywnej narracji, ale wciąż byłyby one „ponadjednostkowe”?”

------------------------

ps

Michał, ale mi już pośredniczyć się nie chce,
może byś sam sobie z GPT pogadał :wink:

ja kończę.

Andy72

To ma być forum dyskusyjne czy forum wymiany tekstów generowanych przez GPT?

Michał Dyszyński