ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Osobiście uważam, że (przynajmniej te znane mi) koncepcje filozoficzne nie doceniają aspektu spontaniczności w tworzeniu ontologii myśli. Tymczasem bez uwzględnienia spontaniczności nie da się skonstruować praktycznie żadnej spójnej idei. Spontaniczność (a z nią też w pewien sposób chaotyczność) postrzeżeń jest absolutnie niezbędnym składnikiem każdej oceny, a także koncepcji wolności (wolności wyboru, wolności woli).

Spontaniczność w rozumieniu, o którym tu myślę jest pojęciem trudnym, złożonym, do pewnego stopnia paradoksalnym. Bowiem spontaniczność zawiera w sobie sprzeczne właściwości
- nieokreśloność, brak zdeterminowania, niezależność
- zależność od tego, kto spontaniczność przejawia, ścisłe z niego wynikanie
Spontaniczność niejako "siedzi okrakiem" na dwóch przeciwstawnych pojęciach.

Zewnętrznie patrząc spontaniczność niesie element chaosu, nieprzewidywalności.
Wewnętrznie, czyli zamykając się w obszarze tego, kto spontaniczność przejawia, będziemy mieli określoność - wynikanie z tego, co jest zadane.
Spontaniczność zatem w pewnym sensie wytycza granicę pomiędzy zewnętrznością i wnętrzem, jest też konstruktem, który tworzy podmiot obserwujący i decydujący.
Coś całkowicie bez elementu spontaniczności (zewnętrznie patrząc) byłoby zdeterminowane - podległe w całości odniesieniom zewnętrznym. Każde złamanie podległości zewnętrznym uwarunkowaniom będzie właśnie spontanicznością zadziałania tego, co owa spontaniczność przejawia.

Michał Dyszyński

Spontaniczność jest bliska intuicji. Jednak nie są to tożsame pojęcia - intuicja jest zawsze jakoś spontaniczna, ale spontaniczność nie musi zawsze objawić się w postaci intuicji. Czyli intuicja jest niejako produktem spontaniczności.
Innym niż intuicja produktem spontaniczności jest odruchowość, bezwiedność.