ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Jakie cechy ma postrzeganie faktów, idei, przekonań w trybie walki stronnictw?
Z moich obserwacji wynika, że taki tryb daje się łatwo rozpoznać, bo ma bardzo charakterystyczne cechy:
- Promowanie w deklaracjach osób i symboli związanych z danym stronnictwem
- Deprecjonowanie symboli i osób ze stronnictw konkurencyjnych
- Ignorowanie argumentów niewygodnych dla danego stronnictwa
- silne, przesadne, nierównowagowe akcentowanie argumentów za wspieranym stronnictwem
- negowanie faktów jeśli są niewygodne
- przeinterpretowywanie niewygodnych faktów
- raczej niechęć do neutralnego stawiania spraw
- skłonność do traktowania opinii własnego stronnictwa na zasadzie "tak to jest, nie ma co do tego wątpliwości', a stronnictwa przeciwnego na zasadzie "oni swoje stwierdzenia muszą bardzo rygorystycznie udowodnić".
- skłonność ogólna do inicjowania i prowadzenia sporów osobowych
- wysokie cenienie idei zwycięstwa, dominowania nad przeciwnikiem

W przeciwieństwie do trybu walki stronnictw jest, stosowany przez niektórych tryb obiektywny, ignorujący stronnictwa, banujący stronniczość. Jego cechami jest:
- poszukiwanie ogólne uzgodnień w sporach, niechęć do toczenia sporów dla samego spierania się
- oparcie się o rozstrzyganie na zasadach symetrii korzyści (zasada win - win)
- tendencja do definiowania problemów w oparciu o niezależne od osobistych sympatii i poglądów aspekty
- pomijanie w rozumowaniach identyfikatorów, które nie niosą ze sobą treści funkcjonalnych (jako że to tylko zaciemnia sprawę)
- minimalizowanie znaczenia argumentów odwołujących się do czyjegoś autorytetu
- wysokie wartościowanie argumentów, które odnoszą się do idei obiektywnych.
- unikanie sporów osobowych, choć nie koniecznie unikanie sporów czysto ideowych, czasem wręcz inicjowanie sporu w kwestiach, które wymagają rozstrzygnięcia.
- nie przywiązywanie jakiejś wielkiej wagi do atrybutu "zwycięstwo".

Michał Dyszyński

Temat wypłynął mi trochę na kanwie zamieszania wokół postaci Jana Pawła II, które powstało po publikacjach wyraźnie sugerujących, iż Karol Wojtyła wiedział o nadużyciach seksualnych w Kościele, ale reagował zachowawczo, chroniąc sprawców tych czynów.

Niedawno miałem w rodzinie rozmowę na ten temat i jakoś tak wyszło, że kluczowym zagadnieniem jest to, czy uznajemy ogólnie, iż nawet wybitne postacie miewały swoje gorsze decyzje w życiu, czy w ogóle dopuszczamy iż nie były idealnie krystaliczne?...
Bo w tych sporach widać wyraźne niezdecydowanie, czy to uznajemy, czy też nie.
Osoby i stronnictwa pragnące zachować nieskazitelną pamięć o Janie Pawle II właściwie nawet nie chcą słyszeć o tym, aby najmniejszy zarzut względem tej postaci sformułować. Osoby z nastawieniem bardziej antyklerykalnym z kolei najchętniej by wskazaniem na ó błąd kompletnie zdyskredytowały postać papieża Polaka. Pod pewnym względem oba te skrajne stronnictwa są w jednym zgodne - zainteresowane są traktowaniem JP II na zasadzie albo - albo. Czyli jedno "albo" brzmi: był to nieskazitelny człowiek, tak kryształowy, że to prawie bóg, a nikt nie ma najmniejszego prawa nawet pomyśleć o tym, że mogłoby być inaczej.
Druga strona z kolei stawia sprawę: skoro da się wskazać wskazane uchybienie dla owej postaci, to już jest jasne, iż jest ona godna potępienia.

Ja uważam, że w ogóle stawianie tak skrajnie spraw jest wadliwością umysłu. Wyznaję "osobisty dogmat": żaden człowiek nie jest (przynajmniej tu na ziemi) doskonały.
Zatem z jednej strony patrzę z dystansem na próby robienia z JP II właściwie boga, a z drugiej jednak też nie uważam, abym miał oczekiwać od tej postaci ideału, czyli też dalej być jakoś ekstremalnie wzburzonym, jeśli ten kreowanie jej na ideał się nie powiedzie. W końcu na tak wysokie stanowisko w instytucji (jakiejkolwiek instytucji o podobnych charakterze) nie wybiera się osób nielojalnych. A lojalność bywa dość często skonfliktowana z sumieniem. Co też nie przekreśla jakoś ostatecznie zasług jakie przypisujemy Janowi Pawłowi II.