ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Czym jest właściwie moc? Nie myślę tu o mocy w fizyce, rozumianej jako iloraz (ew. pochodna) zmiany energii/pracy przez czas (liczbowo jest to praca wykonywana w jednostce czasu, także szybkość zmian energii), ale o mocy w sensie osobowym. Pojęcie to jest wg mnie bardzo ciekawe, a do tego kluczowe dla zrozumienia świadomości w ogóle. Pozwolę więc sobie to pojęcie od zera zdefiniować, a także przeanalizować.

Za punkty wyjścia wezmę intuicję, w ramach której jako "moc" traktuje się zdolność do przeprowadzania celowych zmian. Zmarginalizuję tu analogię do mocy w fizyce, gdzie owe zmiany (energii) są liczone w jednostce czasu, bo uważam, że o inną moc tu chodzi - niekoniecznie związaną z szybkością zmian. Użyłem słowa "zmarginalizuję", bo nie chcę też całkowicie separować się od "szybkościowego kontekstu" - w pewnych kontekstach celowym będzie jego przywrócenie.
Jakie pojęcia są niezbędne na start do skonstruowania ogólnie rozumianego pojęcia mocy osobowej?
Będą to według mnie pojęcia:
- CELU (jakiej zmiany osoba chce dokonać)
- PRZESZKODY (dla osiągnięcia celu)
W tle będziemy też mieli pytanie o sposób weryfikacji, czy cel został osiągnięty.
Moc osobowa będzie tym większa, im większe przeszkody mogą zostać pokonane na drodze do celu.

W kontekście mocy osobowej występują problemy nowego rodzaju, niż w kontekście mocy rozumianej przez fizyków. W fizyce moc jest konkretna - dotyczy jakiegoś jednego zjawiska, a osobno (!) ewentualnie innego zjawiska. W przypadku mocy osobowej będziemy myśleli raczej o CAŁOŚCIOWYM SPEKTRUM zmian, które dana osoba jest w stanie przeprowadzić. "Mocną" jest ta osoba, która potrafi dokonać dużo różnorodnych zmian, a nie koniecznie specjalizować się w jednym, wybranym typie wyzwań. Wręcz w kontekście mocy osobowej warto by wprowadzić parametr KOMPLETNOŚCI tejże mocy.
Moc osobowa jest "kompletna" wtedy, gdy jej spektrum zdolności do dokonywania zmian zapewnia danej osobie stabilne funkcjonowanie w danym środowisku.
W szczególności może to być "moc do przeżycia" w warunkach danego środowiska. Ta moc obejmie jakieś tam spektrum umiejętności niezbędnych do zapewnienia sobie przetrwania.
Oprócz - bardzo podstawowej - mocy do przeżycia, warto byłoby wyróżnić też "moc do długofalowego rozwoju". Chodzi tu o zdolność danej osoby do adaptacji do różnych warunków, do wzrostu rozumienia w szerszym kontekście - np. do zdolności formułowania celów, które są perspektywiczne.

Moc w tym najbardziej ogólnym, ale wciąż osobowym znaczeniu byłaby związana z takim funkcjonowaniem danej osoby, w ramach którego doszło do zsynchronizowania celów krótkofalowych, związanych z realizowaniem bezpośrednich wyzwań, z długofalowymi, które z kolei są bazą do wytyczania tych celów krótkofalowych.

Mocny w sensie osobowym jest zatem człowiek, który nie tylko RADZI SOBIE z bieżącymi, prostymi wyzwaniami życia, lecz także wybiera owe proste cele w sposób niesprzeczny, zapewniający rozwój osobowy.

Czym jest "słabość" w kontekście owej definicji mocy osobowej?
- Jest niezdolnością do pokonywania przeszkód na drodze do realizacji celów.

Michał Dyszyński

Chciałbym teraz przyjrzeć się tym dwom różnym typom celów, składających się na moc osobową:
- cele doraźne, krótkofalowe są konkretne, dotyczą osiągnięcia czegoś co na start wydaje się już zdefiniowane przez sytuację, środowisko w jakim człowiek żyje. Takim celem może być na przykład zaspokojenie głodu, przeniesienie jakiegoś ciężaru, naprawienie zepsutego mechanizmu itp.
- cele perspektywiczne, strukturalne, długofalowe związane są ze SPOSOBEM w jaki organizujemy sobie cele doraźne - np. takim celem może być zdobycie i utrzymanie dobrej pracy, wychowanie dzieci, osiągnięcie jakiejś pozycji społecznej itp.

Te dwa typy celów różnią się w znacznym stopniu. Główną różnicą jest to, że cele doraźne zwykle są związane z dość konkretną metodą ich osiągania, można się nauczyć, jak je zrealizować. Cele perspektywiczne są bardziej indywidualne, subiektywne, związane z charakterem, światopoglądem, przekonaniami danej osoby.

Michał Dyszyński

Pojęcie "mentalnego osiłka". W kontekście rozwoju świadomości celowe wydaje się sformułować osobowość, która będzie w tej analizie moich "chłopcem do bicia", obiektem krytyki. Nazwałem sobie owo pojęcie właśnie "mentalnym osiłkiem". Jak je definiuję?
Mentalny osiłek w niniejszej analizie opisuje postawę człowieka, który ma co prawda niemałe zdolności do realizowania jakiejś grupy celów doraźnych, lecz nie rozwinął w sobie zdolności konstruowania celów długofalowych, strukturalnych.
Mentalny osiłek jest trochę jak potężny żołdak, który przywalić komuś potrafi, ale już na przykład z pomyślunkiem u niego gorzej, w związku z czym tenże żołdach realizuje w życiu cele długofalowe innych ludzi - tych nad nim, tych posługujących się jego siłą. W sensie prostych celów mentalny osiłek moc jak najbardziej posiada. Jednak braki w zdolności do zarządzania celami na wyższym poziomie hierarchii czynią go bezbronnym wobec zagrożeń na poziomie rozumowania, odczuwania, panowania nad sobą. Mentalny osiłek jest niezrównoważony w sensie kompletności jego mocy.
Przy czym pojęcie mentalnego osiłka chciałbym traktować jako względne. Mentalnych osiłków będziemy mieli na wielu poziomach hierarchii. Takim osiłkiem nie musi być wyłącznie osoba, która ma słabą inteligencję i posługuje się wyłącznie siłą fizyczną. Mentalnym osiłkiem może być nawet "menedżer mentalnego średniego szczebla", czyli osoba mająca nawet jakichś osiłków pod sobą, jednak ona sama jest "osiłkiem" z punktu widzenia kogoś nad nią wyżej.
Tu od razu chcę zastrzec, iż moje uwagi mają w założeniu celować w aspekt duchowy, etyczny, ogólny. Nie chciałbym, aby zostały one odebrane jako krytykę hierarchii zarządzania - w firmie, w państwie, czy gdzie tam jeszcze. Taka hierarchia jak najbardziej jest często uzasadniona wymogami organizacyjnymi, nie jest ona jakoś z natury zła.

Mentalny osiłek w życiu będzie popełniał liczne błędy. Będzie popełniał owe błędy częściej, niż osoba o mocy zrównoważonej, zbliżającej się do kompletności. Bo mentalny osiłek, gdy coś robi (nawet skutecznie, nawet z imponującym wynikiem w jakimś cząstkowym zakresie), to nie bardzo wie, po co to robi. Mentalny osiłek ma niski poziom świadomości, nie potrafi zarządzać sobą, wytyczać spójnych celów życiowych.