ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Proponuję uznanie następującego lematu, obowiązującego dla dowolnej dyskusji:
Dyskutant nie dopuszczający tej możliwości, że się myli w swoich poglądach jest wadliwym dyskutantem.

Uzasadnienie lematu Dyszyńskiego (nie dowód, bo w filozofii i metodologii, nie ma bazy aksjomatycznej, nie ma uzgodnionego modelu, który umożliwiałby ścisłe dowodzenie).

Aby uznać, że jakieś stwierdzenie jest nieomylne, jest ogólnie słuszne, należałoby je sprawdzić we wszystkich potencjalnych wszechświatach i wszystkich kontekstach dyskusji i jej scenariuszach. Bo już jeden wyjątek od reguły, logicznie obala ową regułę.
W dyskusjach prowadzonych między ludźmi, założeniem milczącym jest ograniczoność w możliwościach przeprowadzenia symulacji, a w szczególności w przeprowadzeniu nieskończonej ich liczby. Co z tym idzie dyskutant twierdzących coś, stwierdza to W KONKRETNYM KONTEKŚCIE, a nie we wszystkich potencjalnych kontekstach. Zatem logicznie nieudowodnione jest to, iż w tych nieobsłużonych kontekstach nie znajduje się taki, który jest sprzeczny z głoszonym stwierdzeniem.
Z tego wynika, że żaden dyskutant nie posiadający umiejętności testowania nieskończonej liczby scenariuszy w skończonym czasie, nie ma prawa do przypisywania sobie nieomylności.

Jest też inne uzasadnienie dla powyższego lematu, mniej kierujące się w stronę logicyzmu w rozumowaniu (ja generalnie nie przepadam za logicystycznym podejściem). Opiera się ono o KONTEKSTOWOŚĆ JĘZYKA. Język nie operuje ścisłymi przyporządkowaniami znaczeń do symboli. Przykładowo używając symbolu "kot" nie jesteśmy w stanie określić w danym momencie zakresu desygnatów dla tego symbolu. Oczywiście można wskazywać na ISTNIEJĄCE koty, ale przecież nie wiadomo, co się zdarzy w przyszłości, czy nie powstaną/nie zostaną odkryte nowe gatunki rodziny kotów, nie powstaną nowe wizerunki fantastyczne kotowatych, nowe filmy o niezwykłych kotach, nowe koty wygenerowane inżynierią genetyczną itp. Nawet w samych ludzkich myślach mogą powstać desygnatu dla symbolu "kot", o jakich nikt pojęcia nie ma. Zatem potencjalnie użycie jakiegoś symbolu językowego może prowadzić do znaczeń, które na aktualnym etapie dyskusji są nie do przewidzenia. Co za tym idzie: żaden aktualny stan rozumienia sformułowań wyrażonych językiem nie powinien zostać uznany za ostateczny.

Trzeci sposób uzasadnienia powyższego lematu bazuje na sformułowaniu konceptu CELOWOŚCI DYSKUSJI. W ramach tego uzasadnienia proponowany jest dla dyskusji cel, polegający na tym, że dyskusja służy takiej synchronizacji stanowisk, aby uzyskać możliwie najwyższy poziom uzgodnienia, przy jednoczesnym założeniu równoprawności dyskutantów. Inaczej mówiąc, dyskusja w której jeden dyskutant byłby jakoś absolutnie wyróżniony względem pozostałych, NIE JEST DYSKUSJĄ, tylko OGŁOSZENIEM stwierdzeń wyróżnionego dyskutanta. Jeśli z góry zakładamy wyróżniony charakter twierdzeń wybranej osoby, to logiczną i funkcjonalną konsekwencją powinno być ODSTĄPIENIE POZOSTAŁYCH "DYSKUTANTÓW" OD WYMIANY MYŚLI Z OWYM "DYSKUTANTEM". Wszak zasady tutaj zostały ustalone jako takie, że sprawa został przesądzona, a więc i dyskutować nie ma nad czym. Byłoby to udawanie dyskutowania, wymiany myśli, a nie dyskutowanie, bo przecież z góry byłoby wiadomo, iż opinie dyskutantów nie mających przywileju nieomylności, są z zasady odrzucane. Zatem TO NIE JEST DYSKUSJA. W takiej sytuacji, wyróżniony "dyskutant" OGŁASZA swoje stwierdzenie, a pozostali (zapoznawszy się z owym ogłoszeniem, albo i nie) po prostu rozchodzą się do innych spraw i zajęć. Zajmowanie się bowiem kwestiami, których - Z ZASADY - nie wolno/nie ma jak przedyskutować, jest czynnością niecelową.

Warto na koniec zauważyć, że powyższy lemat obowiązuje przy założeniu INTELEKTUALNYCH CELÓW DYSKUSJI.

Michał Dyszyński