ŚFiNiA

Andy72

wieczna śmierć to wieczne męki a nie anihilacja

Gość

Wieczna anihilacja nie trwa ani chwili

anbo

Andy72

Jest "nie zgaśnie ich ogień"
a jakby to nie przekonywało to jest mocniej:
Grzesznicy na Syjonie się zlękli,
bezbożnych chwyciło drżenie:
«Kto z nas wytrzyma przy trawiącym ogniu?
Kto z nas wytrwa wobec wieczystych płomieni?»

Semele

anbo

anbo

Tematem mocno związanym z biblijnymi poglądami na to, co będzie z człowiekiem po śmierci, jest temat Boga jako sędziego.
Zacznę od fragmentu mówiącego o Mesjaszu jako sędzim, który będzie pochodził „z pnia Jessego”, i na którym spocznie „Duch Pański”:
Upodoba sobie w bojaźni Pańskiej.
Nie będzie sądził z pozorów
ni wyrokował według pogłosek;
raczej rozsądzi biednych sprawiedliwie
i pokornym w kraju wyda słuszny wyrok.
Rózgą swoich ust uderzy gwałtownika,
tchnieniem swoich warg uśmierci bezbożnego.
(Iż 11, 3-4)
Zwrot „Rózgą swoich ust uderzy gwałtownika, tchnieniem swoich warg uśmierci bezbożnego” mówi o tym, że Mesjasz będzie sądził, wydawał wyroki, będzie też karał, a karą będzie śmierć.

Patrzałem,
aż postawiono trony,
a Przedwieczny zajął miejsce.
Szata Jego była biała jak śnieg,
a włosy Jego głowy jakby z czystej wełny.
Tron Jego był z ognistych płomieni,
jego koła - płonący ogień.
Strumień ognia się rozlewał
i wypływał od Niego.
Tysiąc tysięcy służyło Mu,
a dziesięć tysięcy po dziesięć tysięcy
stało przed Nim.
Sąd zasiadł
i otwarto księgi.
(Dn 7, 9-10)
Chociaż jest to wizja związana z Synem człowieczym, to najwyraźniej jako sędzia (być może nie jedyny) przedstawiony jest Bóg.

Bóg - Sędzia sprawiedliwy,
Bóg codziennie pałający gniewem.
Jeśli się [kto] nie nawróci,
miecz swój On wyostrzy;
przygotuje na niego pociski śmiertelne,
sporządzi swe ogniste strzały.
(Ps 7, 12-14)
Tutaj Bóg przedstawiony jest jako sędzia dnia codziennego życia ludzi na Ziemi.

Gdy miecz błyszczący wyostrzę
i wyrok wykona ma ręka,
na swoich wrogach się pomszczę,
odpłacę tym, którzy Mnie nienawidzą.
(Pwt 32, 41)
Bóg jako sędzia i wymierzający karę.
Całkowicie usunę wszystko z powierzchni ziemi - wyrocznia Pana:
Usunę ludzi i bydło,
usunę ptactwo powietrzne i ryby morskie,
i zgorszenia wraz z bezbożnymi;
i wytępię człowieka z oblicza ziemi - wyrocznia Pana.
(So 1, 2-3)
I na końcu rozdziału:
Ani ich srebro, ani ich złoto
nie zdoła ich ocalić
w dniu gniewu Pana,
gdyż ogień Jego zapalczywy
strawi całą ziemię;
bo dokona zagłady - zaiste strasznej -
wszystkich mieszkańców ziemi.
(So 1, 18)
Czyżby kolejna zagłada po potopie i to bez wyjątków?

Bóg jako sędzia w Psalmach:
A Pan zasiada na wieki,
swój tron ustawia, by sądzić.
Sam będzie sądził świat sprawiedliwie,
wyda narodom bezstronny wyrok.
(Ps 9, 8)
niech się weselą pola i wszystko, co jest na nich,
niech się także radują wszystkie drzewa leśne
przed obliczem Pana, bo nadchodzi,
bo nadchodzi, aby sądzić ziemię.
On będzie sądził świat sprawiedliwie,
z wiernością swą - narody.
(Ps 96, 12-13

Bóg wymierza karę:
Niech spadnie Twa ręka na wszystkich Twoich wrogów;
niech znajdzie Twa prawica tych, co nienawidzą Ciebie.
Uczyń ich jakby piecem ognistym,
gdy się ukaże Twoje oblicze.
Niech Pan ich pochłonie w swym gniewie,
a ogień niechaj ich strawi!
(Ps 21, 9-10)
Jak widać to Boży ogień będzie trawił wrogów Boga, nie ogień piekielny. No ale niektórzy jak widzą w tekście "ogień" to od razu myslą o piekle.

Dzień Pański będzie okrutny, ogień Boga pochłonie grzeszników:
Oto dzień Pański nadchodzi okrutny,
najwyższe wzburzenie i straszny gniew,
żeby ziemię uczynić pustkowiem
i wygładzić z niej grzeszników.
(Iż 13, 9; podobnie w Ps 21, 8-9)

Dla odmiany Bóg miłosierny (wprawdzie dotyczy to tylko Izraelitów ale jednak):
Któryż Bóg podobny Tobie,
co oddalasz nieprawość,
odpuszczasz występek
Reszcie dziedzictwa Twego?
Nie żywi On gniewu na zawsze,
bo upodobał sobie miłosierdzie.
Ulituje się znowu nad nami,
zetrze nasze nieprawości
i wrzuci w głębokości morskie
wszystkie nasze grzechy.
Okażesz wierność Jakubowi,
Abrahamowi łaskawość,
co poprzysiągłeś przodkom naszym
od najdawniejszych czasów.
(Mi 7, 18-19)
Podobnie u Izajasza:
Ja, właśnie Ja przekreślam twe przestępstwa
i nie wspominam twych grzechów.
(Iz 43, 25)

Bóg „przebaczający, łaskawy i miłosierny, nieskory do gniewu i bogaty w miłość” ale nie do końca:
Przeszedł Pan przed jego oczyma i wołał: «Jahwe, Jahwe, Bóg miłosierny i litościwy, cierpliwy, bogaty w łaskę i wierność, zachowujący swą łaskę w tysiączne pokolenia, przebaczający niegodziwość, niewierność, grzech, lecz nie pozostawiający go bez ukarania, ale zsyłający kary za niegodziwość ojców na synów i wnuków aż do trzeciego i czwartego pokolenia».
(Wj 34, 6-7 i wiele innych fragmentów mówiących o Bogu miłosiernym, przebaczającym)

Michał Dyszyński

anbo

Michał Dyszyński

anbo

Michał Dyszyński

anbo

anbo

Najogólniej rzecz ujmując Dzień Pański (Jahwe) w ST to dzień, w którym Bóg (sam albo z pomocą Mesjasza) w sposób decydujący zainterweniuje w losy świata odmieniając jego losy, a przede wszystkim los Izraela. Zależnie od proroków głoszących ten dzień, będzie to pomsta na wrogach Izraela albo pomsta na wrogach Izraela i wszystkich grzesznikach, w tym grzesznych Izraelitach. Uniwersalizm Bożej interwencji jest większy albo mniejszy w różnych tekstach ST. Dzień ten wiąże się z Bożym sądem, różnymi kataklizmami, czasami też ze zmartwychwstaniem umarłych, ale nie zawsze, najczęściej jest to odmiana ziemskiego losu Izraela, nastanie pokoju, coś w rodzaju przywrócenia stanu sprzed grzechu pierwszych rodziców, czyli Raj na Ziemi, przede wszystkim dla Izraelitów. Niewątpliwie te oczekiwania miały związek z ciągłymi porażkami Izraelitów, okupacjami, niewolami itp. i pamięcią o lepszych czasach (przede wszystkim w okresie Dawida). Prorocy widząc, że ludzkie zabiegi nie przynoszą oczekiwanego skutku zaczęli liczyć na Bożą interwencję.
Elementy istotne u poszczególnych proroków:
Amos – pomsta Boga nie tylko na wrogach Izraela, ale też na grzesznych Izraelitach; nastanie nowej ery.
Abdiasz – Dzień Pański obejmie wszystkie narody.
Izajasz – Dzień Pański związany z Mesjaszem, powrót do stanu przypominającego Eden, gdzie wszyscy (również zwierzęta) żyją w pokoju.
Joel – kosmiczne wydarzenia, plagi i sąd.
Daniel – wielki ucisk, zmartwychwstania i sąd, po którym jedni będą żyć wiecznie, innych czeka „hańba” i „wieczna pogarda”.

W następnym wpisie zajmę się właśnie zmartwychwstaniem w ST, w tym wspomnianym Danielem.

anbo

Wielu zaś, co posnęli
w prochu ziemi, zbudzi się:
jedni do wiecznego życia,
drudzy ku hańbie, ku wiecznej odrazie
(Dn 12, 2)

Ten tekst pochodzi z Księgi Daniela powstałej wedlug badaczy w II w. p.n.e., czyli jest wyrazem stosunkowo późnej myśli judaizmu. Tekst mówi o Dniu Pańskim, kiedy po wielkim ucisku zmartwychwstaną umarli i zostana osądzeni. Dla zwolenników idei piekła jest dowodem na to, że nauka o piekle została przedstawiona już w ST. Jednak według interpretatorów żydowskich (oraz chrześcijańskich) przeciwników piekła wcale tak nie jest, a przynajmniej nie musi, równie dobrze można ten tekst interpretować inaczej. Przede wszystkim hebrajski "olam" tłumaczony jako "wieczny" można według nich tłumaczyć jako "ostateczny". Nie znam hebrajskiego i nie wiem, czy rzeczywiście tak można, ale jesli tak, to "hańba" przynależna grzesznikom może być ostateczna, a nie wieczna. Jeśli do tego tę hańbę zinterpretujemy jako śmierć (w przeciwieństwie do życia jako nagrody dla sprawiedliwych), to wyjdzie nam, że ostateczną karą dla grzeszników będzie ostateczna śmierć. Taka kara wobec nagrody wiecznego życia to hańba i odraza.
"Ku hańbie, ku wiecznej odrazie" niektórzy żydowscy komentatorzy interpretują tak, żę grzesznicy po zmartwychwstaniu uświadomią sobie swoją nikczemność, grzeszność i brak nagrody.
Jeszcze inni interpretatorzy zwracają uwage na to, że w tekście nie ma mowy o tym, że grzesznicy będą doświadczać hańby i odrazy. Tak o nich mogą myśleć ci, ktorzy dostaną nagrodę. Innymi słowy przez wieczność będą niejako wzgardzeni przez tych, którzy zostaną zbawieni.
W każdym razie nie jest to tekst, który w sposob pewny mówi o piekle dla grzesznków.

Ożyją Twoi umarli, zmartwychwstaną ich trupy,
obudzą się i krzykną z radości
spoczywający w prochu,
bo rosa Twoja jest rosą światłości,
a ziemia wyda cienie zmarłych.
(Iz 26, 19)
W innych miejscach ST mowa jest o cieniach zmarłych przebywających w Szeolu, tak więc zmartwychwstanie u Izajasza to powstanie z grobów, ożywienie trupów. Zmartwychwstali będą żyć jak żyli przed śmiercią - cieleśnie.

i poznacie, że Ja jestem Pan, gdy wasze groby otworzę i z grobów was wydobędę, ludu mój. Udzielę wam mego ducha po to, byście ożyli, i powiodę was do kraju waszego, i poznacie, że Ja, Pan, to powiedziałem i wykonam» - wyrocznia Pana Boga.
(Ez 37, 13-14)
Ten fragment niektórzy interpretują symbolicznie (powrót Izraelitów z wygnania do ojczyzny).

Michał Dyszyński

anbo

anbo

Jeszcze kilka słów o Księdze Daniela z uwagi na to, że mówi o zmartwychwstaniu i zawiera fragment
Wielu zaś, co posnęli
w prochu ziemi, zbudzi się:
jedni do wiecznego życia,
drudzy ku hańbie, ku wiecznej odrazie
(Dn 12, 2)

Witold Tyloch w książce "Dzieje Ksiąg Starego Testamentu" stwierdza, że Księga Daniela zawiera bardzo dużo błędów historycznych (wszystkie je wylicza) oraz "sporo zapożyczeń słów perskich, i to wskazujących na długotrwały wpływ perskiego".
. Fragment książki:
"Treść teologiczna księgi również przemawia za jej powstaniem w czasach
po niewoli. Świadczy o tym jej szeroko rozwinięta nauka o aniołach oraz
występująca w niej wiara w zmartwychwstanie w czasach ostatecznych,
a także konsekwentne unikanie imienia Jahwe i zastępowanie go terminami znanymi z późniejszego judaizmu."

W tym miejscu warto przypomnieć, że saduceusze, żydowskie stronnictwo polityczno-religijne, które znamy z Nowego Testamentu, nie wierzyli w zmartwychwstanie i uznawali tylko Pięcioksiąg. Naturalnie nie widzieli w żadnej z pięciu pierwszych ksiąg ST nauki o zmartwychwstaniu, inaczej by w nie wierzyli mając za podstawę święty tekst. Jest to kolejna mocna przesłanka za tym, że wczesny judaizm nie zawierał nauki o zmartwychwstaniu, a i w późniejszym (nawet w okresie międzytestamentalnym) nie wszyscy ją uznawali i tak jest po dziś dzień.

Michał Dyszyński

Semele

Nie wiem czy to będzie temat czy nie, jednak Twoje cytaty są bardzo specjalistyczne i świadczą o zainteresowaniu tymi zagadnieniami od dawna. Przeciętny użytkownik może uznać ten link za przydatny w czasie studiowania Twoich wpisów.

[link widoczny dla zalogowanych]

anbo

Na stronie [link widoczny dla zalogowanych] możemy przeczytać:
Podczas gdy reformatorzy byli zajęci próbami oczyszczenia religii hebrajskiej, religia perska, zoroastryzm, wkradła się do niej wśród zwykłych ludzi. Nie wiadomo, dlaczego tak się stało, ale zoroastrianizm oferował światopogląd, który zarówno wyjaśniał, jak i łagodził tragedie, takie jak wygnanie. Wydaje się, że Hebrajczycy przyjęli część tego światopoglądu w obliczu głębokich katastrof, które przeżyli.
Mowa tu o latach wygnania. Niektórzy badacze twierdzą, że wspomniane powyżej wpływy perskie widać w teologii judaizmu i w samej Biblii.
I dalej:
Po Wygnaniu Hebrajczycy wymyślili koncepcję mniej lub bardziej dualistycznego wszechświata, w którym wszelkie dobro i prawość pochodzą od Jahwe, podczas gdy wszelkie zło wynika z potężnej zasady zła. Taki dualistyczny pogląd na wszechświat pomaga wyjaśnić tragedie takie jak Wygnanie.

Popularna religia żydowska zaczyna kształtować skomplikowaną teologię końca czasów, w której wybawiciel pokona raz na zawsze siły zła i niesprawiedliwości.

Równocześnie z nową eschatologią, wiele mówi się o wybawicielu, który jest nazywany „ mesjaszemmessiah ” lub „namaszczonym”.

Popularny judaizm przyjmuje rozbudowane życie pozagrobowe. Ponieważ sprawiedliwość nie wydaje się mieć miejsca w tym świecie, logiczne jest, że będzie miała miejsce w innym świecie. Życie pozagrobowe staje się miejscem, w którym dobro jest nagradzane, a zło wiecznie karane.

Podczas gdy reformatorzy sprzeciwiają się tym innowacjom, zyskują one popularność wśród dużej części populacji hebrajskiej. I to właśnie z tego korzenia — religii zwykłego człowieka — wyrośnie radykalna forma jahwizmu: religia Jezusa z Nazaretu.

Z kolei w okrsie hellenistycznym duży wpływ na judaizm wywarła filozofia grecka, przede wszystkim stoicy i koncepcja duszy. Cechy charakterystyczne dla okresu międzytestamentalnego (wpływy greckie i perskie): życia pozagrobowego, koncepcja aniołów i demonów oraz duszy. Najważniejsze odłamy: saduceusze, faryzeusze, esseńczycy.
Na bazie tych wpływów wyrosło później chrześcijaństwo, najpierw jako odłam judazimu, później jako nowa religia.

anbo

Gdy czytamy Nowy Testament to zależnie od przekładu możemy spotkać wyrażenie „piekło” albo nie. Tak jest dlatego, że w tekście greckim, np. w Mt 5, 22, mamy „gehenna”, co jest greckim zapisem hebrajskiego „Dolina Hinnom”. „Piekło” jest więc już interpretacją greckiego tekstu. Tak naprawdę nie wiemy, co poszczególni autorzy NT mieli na myśli pisząc o gehennie, to samo dotyczy samego Jezusa (przyjmując, że NT przekazuje jego faktyczne słowa). Wnioskować to możemy przede wszystkim z kontekstu, pośrednio z wierzeń Żydów w tamtych czasach, co jednak jest trudne, bo tak jak teraz, tak i wtedy nie było wśród nich jednomyślności. Esseńczycy na przykład mieli pogląd, który można by nazwać grecką nakładką na żydowską teologię: niezniszczalna, nieśmiertelna dusza zostaje uwolniona po śmierci ciała. Faryzeusze wierzyli, że po śmierci dusze przechodzą do innego ciała. Saduceusze nie wierzyli w zmartwychwstanie, a więc także w karę albo nagrodę po śmierci. Co ciekawe oni wszyscy (podobnie jak chrześcijanie) uważali, że ich poglądy co najmniej nie są sprzeczne z Biblią, a tak jest dlatego, że biblijne teksty najczęściej są niejasne, metaforyczne. Jeśli Biblia jest od Boga, to Bóg jest miłośnikiem zagadek i ma dziwne poczucie humoru, jeśli bawi go to, jak ludzie usiłują dociec prawdy o nim, i jak swoje mniemania narzucają innym, bywało, że paląc na stosach.
Wracając do NT weźmy na warsztat Mt 5, 22:
A Ja wam powiadam: Każdy, kto się gniewa na swego brata, podlega sądowi. A kto by rzekł swemu bratu: Raka, podlega Wysokiej Radzie. A kto by mu rzekł: "Bezbożniku", podlega karze piekła ognistego.
W tekście greckim dosłownie mamy „będzie zasługiwał na Gehennęj ognia”. W judaizmie „gehenna” jest przenośnią i może oznaczać miejsce duchowego oczyszczenia złych zmarłych, miejsce kary albo miejsce ostatecznej zagłady złego człowieka. Historycznie rzecz biorąc Dolina Hinnom (Gehenna) była miejscem pochówku, a nawet kremacji zwłok, więc jak najbardziej może oznaczać ostateczną śmierć i to poprzez spalenie ciała. Tak więc Jezus mógł mieć na myśli karę, oczyszczenie albo unicestwienie. Co lepiej pasuje do innych wypowiedzi Jezusa, to już każdy musi ocenić sam.
BT:
I jeśli prawa twoja ręka jest ci powodem do grzechu, odetnij ją i odrzuć od siebie. Lepiej bowiem jest dla ciebie, gdy zginie jeden z twoich członków, niż żeby całe twoje ciało miało iść do piekła.
(MT 5, 30)
Tak jest w Biblii Tysiąclecia, w tekście greckim: „…żeby całe twoje ciało zostało wrzucone do Gehenny”. (Co ciekawe, w niektórych manuskryptach jest „w gehennę”.)
BT:

Nie bójcie się tych, którzy zabijają ciało, lecz duszy zabić nie mogą. Bójcie się raczej Tego, który duszę i ciało może zatracić w piekle.
(MT 10, 28)
W tekście greckim: „duszę i ciało zgubić w Gehennie”.
Można to rozumieć tak, że do gehenny idzie nie tylko ludzkie ciało, ale i dusza, czyli cały człowiek, ale można rozumieć też tak, że zostaje unicestwione ciało oraz możliwość istnienia, bo „dusza” może też znaczyć ożywienie ciała przez Boga, a nie oddzielny od ciała byt. Ale nawet jeśli traktować tu duszę jako oddzielny od ciała byt, to może też być tak, że zatracenie w gehennie oznacza unicestwienie zarówno ciała jak i duszy. Pod warunkiem, że według Jezusa tak mogło się stać, bo może uważał duszę za niezniszczalną. Trudno to rozsądzić tym bardziej, że trudno z tekstów NT wydzielić faktyczne słowa Jezusa, a nie poprawione przez tych, który po uwierzeniu w zmartwychwstanie, kilkadziesiąt lat po Jezusie spisali jego słowa i to interpretując te słowa i wydarzenia na bazie swoich przekonań będących często pod wpływem greckich przekonań religijnych bądź filozoficznych.
I powiedział do niej Jezus: Ja jestem zmartwychwstaniem i życiem. Kto we mnie wierzy, choćby i umarł, będzie żył. A każdy, kto żyje i wierzy we mnie, nigdy nie umrze. Czy wierzysz w to?
(Jana 11, 25-26)
Z powyższego by wynikało, że według Jezusa kiedyś można umrzeć ostatecznie i to się stanie z tymi, którzy w niego nie uwierzą. Możliwe jednak, że nie są to prawdziwe słowa Jezusa, a jedynie wczesna apologetyka mająca zachęcić do wiary w Jezusa.

anbo

Kilka następnych fragmentów NT.

BT:
I pójdą ci na mękę wieczną, sprawiedliwi zaś do życia wiecznego».
(MT 25,46)
I znowu w tekście greckim nie ma „męk wiecznych”, jest „kara wieczna”. Życiu wiecznemu została przeciwstawiona wieczna kara. Żeby była pełna symetria, wieczną karę trzeba rozumieć jako wieczną śmierć. Przeciwstawianie wiecznemu życiu wiecznych cierpień nie jest symetryczne. Dlaczego w takim razie autor nie napisał „wieczna śmierć”? Może dlatego, że było dla niego oczywistym, że wieczną karą przeciwstawianą wiecznemu życiu jest wieczna śmierć.
BT:
Syn Człowieczy pośle aniołów swoich: ci zbiorą z Jego królestwa wszystkie zgorszenia i tych, którzy dopuszczają się nieprawości, i wrzucą ich w piec rozpalony; tam będzie płacz i zgrzytanie zębów. Wtedy sprawiedliwi jaśnieć będą jak słońce w królestwie Ojca swego.
(Mt 13, 41-43)
Ten fragment można rozumieć tak, że ci, którzy dopuścili się nieprawości, zostaną unicestwieni (metaforycznie spaleni w piecu ognistym). Piec ognisty nie jest tu przedstawiony jako miejsce (albo stan) wiecznego cierpienia. Płacz i zgrzytanie zębów to smutek, żal, że się ginie bezpowrotnie. Na spalenie, a nie wieczne palenie, wskazują wcześniejsze wersety, w których palone są chwasty symbolizujące nieprawych ludzi.
BT:
Węże, plemię żmijowe, jak wy możecie ujść potępienia w piekle?
(Mt 23, 33)
Tekst grecki: Węże! Płody żmij! Jak ujdziecie przed sądem Gehenny?
I znowu sprawa opiera się o to, co autor rozumiał przez „Gehennę”, a niekoniecznie musiał to rozumieć jako miejsce wiecznej kary (tym bardziej jako miejsce wiecznych męk), bo mógł rozumieć jako unicestwienie.

anbo

Niektóre nowotestamentowe wersety brzmią jedynie jak ostrzeżenie, że w ogniu skonczą grzesznicy, ale niektóre, jakby nie były tylko ostrzeżeniem ale też informacją, że na pewno tak zostaną osądzeni niektórzy ludzie:
Mt 7, 13-14:
Wchodźcie przez ciasną bramę! Bo szeroka jest brama i przestronna ta droga, która prowadzi do zguby, a wielu jest takich, którzy przez nią wchodzą. Jakże ciasna jest brama i wąska droga, która prowadzi do życia, a mało jest takich, którzy ją znajdują!
Z powyższych słów możnma nawet wnioskować, że zbawiona będzie mniejszość, a większość zostanie unicestwiona na co skazują następne wersety dotyczące fałszywych proroków:
Każde drzewo, które nie wydaje dobrego owocu, będzie wycięte i w ogień wrzucone.
(Mt 7, 19)

Podobnie u Łukasza:
Raz ktoś Go zapytał: «Panie, czy tylko nieliczni będą zbawieni?» On rzekł do nich: «Usiłujcie wejść przez ciasne drzwi; gdyż wielu, powiadam wam, będzie chciało wejść, a nie będą mogli. Skoro Pan domu wstanie i drzwi zamknie, wówczas stojąc na dworze, zaczniecie kołatać do drzwi i wołać: "Panie, otwórz nam!"; lecz On wam odpowie: "Nie wiem, skąd jesteście".
(Łk 13, 23-25)