ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Tym tematem, pewnie wielu tak to odbierze, niejako "strzelam samobója" do własnej teistycznej bramki (ale tylko częściowo, jednak bramkarz na tej bramce wciąż stoi na posterunku). Chcę poruszyć temat dla teistów chyba mało przyjemny, trudny. Ale uważam, że warto jest ten temat poruszyć. Właściwie to wręcz koniecznie należy go poruszyć, bo jest on powiązany z licznymi problemami jakie mają w życiu ludzie - niezależnie od światopoglądu.

Zacznę od, właściwie odwiecznego, pytania, które na pewno niejednego teistę (bo ateista ma ten problem "rozwiązany") nurtuje: dlaczego Bóg po prostu nie objawi się, jak jest, nie pokaże, że rządzi, nie zrobi z tym światem porządku?
- Bo jeśli prawdą miałoby być, że do zbawienia człowiek w Boga musi uwierzyć, to chyba nic bardziej narzucającego się, jak maksymalne ułatwienie człowiekowi tego uwierzenia - właśnie poprzez pokazanie się w sposób nie budzący wątpliwości.
Odpowiedzi teologów na powyższe pytanie są, niestety, mętnawe. Nie twierdzę, że są one złe, ale raczej nie przemawiają bezpośrednio. To co bardziej przemawia, to potrzeby, jakie widzimy, nasze problemy życiowe, a przede wszystkim panoszące się zło w formach wszelakich. A Bóg jednak wciąż pozostaje w ukryciu. To jest denerwujące, stawiające pod znakiem zapytania cały teizm.
Teraz dojdę do miejsca, na którym najbardziej mi zależy w niniejszym wątku. Oto część ludzi - teistów - jednak przecież wierzy. Często naprawdę głęboko wierzy. Są ludzie stawiający swoje życie na szali, tylko po to, aby dowieść swojej wierności Bogu. Jeszcze inna część właściwie każdym dniem swojego życia, gdy wbrew prawu korzyści działają w imię nakazów moralnych, danych im przez Boga (tak jak oni wierzą) - np. rezygnując z jakichś przyjemności świata, pomagając innym, choć przecież mogliby się odwrócić i zająć milszymi sprawami. Czyli mamy wiernych, zaangażowanych teistów na tym świecie. Ale...
... ale chyba jednocześnie w jakiejś części owego teistycznego zaangażowania zaszyta jest jakaś nienaturalność, dziwność, przesada. Przykładów jest wiele - np. Amisze, w imię swojej religijnej czystości, rezygnują z wielu dość oczywistych zdobyczy cywilizacji (to owa elektryczność w domu, czy telefon komórkowy, tak bardzo miałby odgradzać człowieka od Boga?...). Albo weźmy Świadków Jehowy, z ich odmawianiem sobie prawa do transfuzji krwi - nawet w obliczu zagrożenia śmiercią. Dyskusyjnym, ale z drugiej strony jakoś znamiennym przykładem jest islamski terroryzm - było, nie było, jednak oparty o dość silną wiarę, że samobójstwo połączone z walką z niewiernymi jest drogą do lepszego świata. Ogólnie, jest niemało przykładów, właściwie we wszystkich chyba religiach, ukazujących jak pragnienie bycia posłusznym Bogu prowadzi do zachowań nieracjonalnych z jakiegoś takiego zdroworozsądkowego punktu widzenia.
Gdy spojrzymy na życiorysy wynalazców, odkrywców, to oczywiście jest tam wielu teistów, ale zwykle tak jest, że mamy coś za coś - tzn. jak ktoś poświęcił się pracy naukowej, czy wynalazczej, to raczej mało miał czasu (a pewnie często i chęci, i może przekonania...) na praktyki religijne. Taki "czysty intelekt", jaki związany jest z pracą nad okiełznaniem materii, niekoniecznie silnie współgra z poteżną duchowością (szczególnie w tym teistycznym znaczeniu). Tzn. duchowość u naukowców na pewno jest, ale rzadko naukowiec (wyłączam tu na razie nauki humanistyczne, bo jest to taki dość odrębny dział ludzkiej aktywności intelektualnej) na tej duchowości może się koncentrować, skoro wokoło ma ten fascynujący świat intelektu.
Czyli tak ostatecznie jakoś wychodzi, że bycie teistą jednak w wielu przypadkach wyprowadza życie człowieka poza obszar, ogólnie postrzeganego, "zdrowego rozsądku", zaś działalność skierowana na opanowywanie świata, rozwiązywanie bieżących problemów z pełnym zaangażowaniem, aktywnością, właściwie jest taka ateistyczna z natury, a przynajmniej "mało teistyczna", bo jednak miejscem aktywności naukowca, jest najczęściej laboratorium, biblioteka, czy inne mocno świeckie miejsce, a nie kościelna ława.
Teraz można postawić już mocno teoretyzujące pytanie: to co się Bogu bardziej podoba?
Załóżmy sobie tak czysto teoretycznie, że jesteśmy taką istotą wszechwiedzącą (nooo, wystarczy, że bardzo dużo wiedzącą) i wszechmocną (a w każdym razie mogącą duuuużo więcej, niż ludzie tu na ziemi), która sobie obserwuje gdzieś z innej przestrzeni ludzką społeczność. Czy takiemu Bogu, który dodatkowo jest inteligentny i jakoś rozsądny naprawdę podoba się postawa Amisza, który swoimi wyborami pokazuje temuż Bogu nastawienie z grubsza takie: "boję się strasznie, że mogę zrobić cokolwiek wbrew boskim nakazom, więc na wszelki wypadek, robię tylko takie najpotrzebniejsze rzeczy, nie stawiam trudnych pytań, nie czytam "niebezpiecznych" książek, ogólnie chowam się jak mogę przed tym światem, bo na pewno to, czego Bóg ode mnie chce, to maksimum wycofania i maksimum posłuszeństwa"? Czy naprawdę wszechmocnemu Bogu najbardziej podoba się takie maksymalne posłuszeństwo?...
Czy gdyby teraz wszyscy na całym świecie tak bardzo się przestraszyli możliwości zgrzeszenia, zrobienia czegoś wbrew woli Boga i zakopali wyłącznie w czytaniu Biblii, modlitwach i ciężkiej pracy (bez prób ulżenia sobie w niej, bo jak jest więcej cierpienia, to lepiej), to Bóg byłby najbardziej usatysfakcjonowany?...

Wiem, stawiam dość trudne pytanie. Dla wielu teistów może wręcz obrazobórcze. Skąd niby miałbym wiedzieć, czego chciałby Bóg?
- Ano tego, pewnie nikt nie wie. Ale jednak faktem jest, że Bóg się nie narzuca ludziom z dowodami swojej obecności. Tak jak by oczekiwał, że człowiek będzie coś robił z własnego wyboru, z tego, że coś tam przemyślał, czegoś pragnie. Może jednak również Bogu nie za bardzo podoba się takie bojaźliwe ukrycie przed wszelką "światowością"?...
Wielu ateistów, czy słabych w wierze teistów, zajmujących się materialnymi sprawami świata - np. wynajdywaniem leków, pracą w różnych użytecznych zawodach, ostatecznie da ludzkości więcej dobra, niż zakopany w bojaźliwej pobożności Amisz, czy mnich. Praca wielu ludzi skupionych na materii świata da ostatecznie substancje, które uratują ludzkie życie, albo pomogą umniejszyć cierpienia świata. I może ten efekt (który niewątpliwie jest dostrzegany przez Boga, bo On widzi wszystko) jest jakoś w ostatecznym rozrachunku życia ważniejszy?... Może Bóg, gdzieś tam z wysoka jednak zżyma się trochę na tych pobożnisiów, którzy z lęku przed zgrzeszeniem, na wszelki wypadek robią jak najmniej rzeczy, które mogłyby być niebezpieczne moralnie?...
W Biblii mamy przypowieść o talentach. Nie będę jej tu przytaczał, bo każdy może sobie ją wynaleźć. Ale z tego, co ja czuję, to dotyka ona dokładnie tego aspektu, o którym piszę. I chyba sugeruje, że odwaga w działaniu jest tym, co bardziej podoba się Bogu, niż bojaźliwe wycofanie.

Z przesadnego wycofania się części teistów z aktywności w świecie wynikają też dalsze konsekwencje:
1. Oto ktoś inny zawłaszcza ten świat. Teiści są zepchnięci na peryferia. Ostatecznie więc w świecie ma wygrać ateizm?...
2. Ludzie obok - ci niezdecydowani, szukający dopiero swojej drogi w życiu - obserwując owych "dobrych" ludzi, pobożnych teistów, zakopanych w tradycji, skupionych na strachu przed zgrzeszeniem, biernych intelektualnie, mogą uznać teizm za kierunek zachowawczy, wręcz wsteczny, blokujący rozwój, a w dalszej kolejności odrzucić zaakceptowanie teizmu dla siebie. Sugeruje to też, że teiści, to ci co nie potrafią się zmierzyć z problemami świata - pewnie są jakoś gorsi, pewnie nie wierzą w swoje siły, bo może teizm im te siły odebrał?... Dają więc ci przestraszeni jakiś zły przykład innym (forma zgorszenia?..)
3. Czy lęk (przed zgrzeszeniem) jest głównym wyróżnikiem teistów? Czy Bóg rzeczywiście przed jakimkolwiek grzechem chce człowieka ustrzec? Przynajmniej w chrześcijaństwie mamy przecież podstawową myśl, że jednak Bóg sobie z grzechami człowieka radzi. Może więc chodzi o coś więcej, niż tylko ten grzech, który powstanie wskutek naszej niewiedzy. Jednym z ostatnich słów Jezusa na krzyżu było "przebacz im, bo nie wiedzą co czynią". Te słowa były skierowane bezpośrednio od oprawców, ale oczywiście Biblia jest księgą symboliczną, więc umieszczenie ich w wypowiedzi Jezusa tuż przed śmiercią należy odczytywać jako formę usprawiedliwienia całej ludzkości. Może jest tak, że z tym co ludzie NIE WIEDZĄC CO CZYNIĄ, nabałaganią, zgrzeszą, Bóg jednak sobie poradzi, ale nie poradzi sobie z czymś innym, czymś tkwiącym tak głęboko w człowieku, że bez aktywności tego ostatniego, Bóg nie jest w stanie pomóc?...

Z jakichś powodów my chrześcijanie jesteśmy rzuceni na ten świat, w niebezpieczeństwa. Postawa wycofania, pewna jałowość moralnego "bezpieczeństwa" może wcale nie być takim bezpieczeństwem, jakim się wydaje. Po coś tu jesteśmy, a to oznacza, że coś musimy robić, a to - w połączeniu z tym, że choć tylu rzeczy nie wiadomo, choć tyle rzeczy może zagrozić naszej duchowości - sugeruje, że musimy oswoić się z niebezpieczeństwem zrobienia wielu rzeczy "nie tak". I pewnie to jest dla nas jakoś dobre, nawet jeśli tego nie rozumiemy. Przynajmniej tak to widzę swoim prywatnym teizmem. :think:

Prosiak

Michał Dyszyński

Prosiak

Michał Dyszyński

mat

Prosiak

Semele

Michał Teiści na pewno nie wycofują się z życia.
Tu ilustracja: [link widoczny dla zalogowanych]

Michał Dyszyński

Jan Lewandowski

Semele

mat

Jan Lewandowski

mat

Jan Lewandowski

Michał Dyszyński