ŚFiNiA

Michał Dyszyński · Wysłany: Pią 15:00, 12 Mar 2021 Temat postu: Pojęcie wiary kiedyś i dziś

Dzisiaj mnie oświeciło, że kto wie, czy nie jest tak, że spora część moich tez i przekonań na temat wiary, ma nienaturalny kontekst. A właściwie to więcej - większość ogólnych przekonań na rolę wiary w religii chrześcijańskiej jest wykrzywiona w swoim kontekście, że gdy np. św. Paweł w listach pisze "wiara", to ma w swoim rozumieniu znacząco inny byt, niż to co my dzisiaj jako wiarę byśmy byli skłonni uznać. Jeszcze inaczej mówiąc, moją tezą jest to, że bardzo nie doceniamy tego, jak wielki wpływ na znaczenia pojęć ma epoka w jakiej kształtują się konteksty naszego języka.

Aby to zrozumieć, o czym piszę, na początek warto byłoby przywołać pewien fakt, według mnie oczywisty: w czasach Jezusa nie istniała nauka w dzisiejszym tego słowa znaczeniu!
Więcej, rozumowaniu tamtych ludzi bardzo daleko było do tego, jak my dzisiaj rozumujemy. Być może jeszcze w tamtych czasach gdzieś w towarzystwie greckich filozofów było myślenie, które nieco bardziej się zbliżało (!) do myślenia z czasów XXI wieku, to jednak konteksty praktycznie wszystkiego były zupełnie inne. W całym Nowym
Testamencie słowo "wiedza" wyszukiwarka znalazła mi jedynie w jednym miejscu. A ten znaleziony fragment dla mnie nawet był średnio zrozumiały, bo jego kontekst jakoś nie zgadza mi się z tym, co sam pod słowem "wiedza" rozumiem. Za to słowo "wiara", w różnych odmianach pojawia się setki razy.
Wiedza w dzisiejszym rozumieniu słowa - czyli traktowana jako coś uznanego, powszechnie przez ludzi stosowanego, opartego o ustandaryzowany sposób traktowania - w ogóle nie była w zasięgu myśli tamtych czasów.
Jeśli się weźmie to pod uwagę, co z resztą wcale nie wynika z religijności ludzi tamtych czasów, jeśli zrozumiemy że wtedy nie było w ogóle sformułowanej alternatywy dla wiary w postaci odwołania się do jakiegoś stabilnego zbioru tez, czy przekonań, to zrozuniemy, że wtedy praktycznie całe rozumowanie było bardzo ściśle związane z wiarą. Wtedy po prostu nie było innego języka. Wtedy nie było (z wyjątkiem wąskich grup filozofów) w powszechnym użyciu żadnych ustandaryzowanych pojęć z matematyki, logiki, fizyki, chemii, biologii. Co prawda Arystoteles, twórca logiki, żył ponad 300 lat przed Jezusem, jednak jego logiki powszechnie nie nauczano (do dzisiaj z tym nauczaniem logiki jest nie za dobrze), prawdopodobnie nie była w ogóle znana żadnej z osób, które przewijają się na stronach Pisma św. Koncepcje weryfikacji naukowej, świadomości, posługiwania się modelem rozumowania w ogóle nie były znane.
Jeśli Jezus mówi o tym, aby w coś uwierzyć, to (być może) nie chodzi mu wcale o tę wiarę, którą dzisiaj głosi kościół katolicki, czyli o jakiś tam system dogmatów, ustabilizowanych stwierdzeń. Nie - ta dogmatyka powstawała setki, a nawet tysiące lat po czasach, w których pisano Ewangelie.
Tak więc jeśli Jezus mówi "uwierz", to nie tyle odwołuje się do czegoś znanego już i gotowego, sformułowanego w słowach, a raczej:
- "weź pod uwagę, to co mówię, nie ignoruj"
- "rozważ to, jako coś, może się dopasuje do twojego rozumowania"
- "zważaj na te sprawy, przemyśl je"
Uświadomienie sobie, w jakich warunkach funkcjonowała mentalność ludzi z tamtego okresu uświadamia według mnie nam dzisiaj, ludziom z innej epoki, bardzo wiele. Nie dziwne staje się, Jezus mówi o tym, żeby "uwierzyć", bo nie było innego słowa na wskazanie tego, iż ma swoja misję, że dobrze byłoby aby ludzie zainteresowali się Jego przesłaniem. Ale według mnie - przynajmniej w większości przypadków - nie chodziło wcale o ten rodzaj wiary, który jakoś wyewoluował wiele tysiącleci później w wyniku jakiegoś ścierania się różnych interpretacji Pisma św. walki z herezjami, próbami ogarnięcia wielu, często wzajemnie się wykluczających, prądów.
Tak wiec dzisiaj doszedłem do wniosku, że dużo z tego, co pisałem o wierze inaczej niż bardzo ogólnie, czyli tam gdzie odnosiłem się do wiary na sposób stricte chrześcijański powinienem zapewne zmodyfikować, ująć w nowy kontekst.
Ale też...
tak sobie myślę...
czy czasem wielu teologów, ludzi tworzących sformułowania publikowane później w katolicyzmie mogło się "złapać" na ten błąd, że np. słowo "wiara" traktują nie tak, jak to mógł rozumieć Jezus, a w szczególności typowy odbiorca Jego nauki - niewykształcony szerzej Żyd z początków naszej ery - lecz tak jak byli sami uczeni w swojej epoce. Zastanawiam się, na ile dzisiejsze (przede wszystkim religijne) pojęcie wiary jest w ogóle "biblijne" w tym sensie, że odzwierciedlające intencje osób, które ok. 2 tys. lat temu to pojęcie w komunikowaniu się używały.

anbo · Dołączył: 09 Lut 2006 Posty: 6480 Przeczytał: 44 tematy

Nie musiało być nauki w dzisiejszym rozumieniu, żeby można było przekonania dzielić na te, które można poprzeć w miarę pewnymi obserwacjami i na te, których nie można poprzeć takimi obserwacjami, na które nie ma mocnych dowodów. (Nauka w zasadzie tylko tym się różni od poznawania potocznego, że jest bardziej usystematyzowana.)
Wątpię, żeby wiara była aktem woli, żeby była wynikiem decyzji. Coś albo nam się jawi jako prawdopodobne albo nie. To nie jest decyzja, to jest raczej zdawanie sobie sprawy z tego, że coś nas przekonuje, a coś nie przekonuje.

fedor · Wysłany: Pią 15:59, 12 Mar 2021 Temat postu:

lucek · Wysłany: Pią 16:04, 12 Mar 2021 Temat postu:

anbo · Dołączył: 09 Lut 2006 Posty: 6480 Przeczytał: 44 tematy

Warto się przyjrzeć biblijnym postaciom - co je przekonywało do wiary w coś? To co nas: jakaś pozytywna weryfikacja. Ktoś (nie pamiętam imienia) wrócił szczęśliwie do domu uzależniając wcześniej wybór Jahwe jako swojego boga od tego szczęśliweo powrotu - wniosek: Jahwe ma moc, więc będzie moim bogiem, najwyraźniej się mną opiekuje. Zawierano - jak mniemano - pakty z bogami. Cos im obiecywano w zamian za coś. Składanie ofiar z ludzi nie działa? Widocznie bóg nie chce takich ofiar. Ale wcześniej z jakiegoś powodu myślano, że che. Od Jezusa domagano się znaków. Tomasz chcial dotknąć ran. Tak już jest i nie ma w tym nic złego ani dziwnego. Ale jest ryzyko. Dlatego nawet zabrania się wystawiania boga na próbę. Fakt, nigdy nie wiadomo, czy modlitwa nie pomogła bo boga nie ma, czy nie pomogła, bo bóg zdecydował, ze jej nie wysłucha. Nie ma sposobu na weryfikację tezy, że Bóg istnieje/nie istnieje. (Chociaż można się zastanowić, dlaczego modlitwy do wszystkich bogów są tak samo skuteczne/nieskuteczne). Można przinterpretować umowę, bóg mógł zmienić zdanie, może się go źle zrozumialo, może czlowiek źle postępuje, więc bóg się od niego odwrócił.... Różnie można sobie tłumaczyć, że weryfikacja wyszła negatywnie.

lucek · Wysłany: Pią 16:27, 12 Mar 2021 Temat postu:

Michał Dyszyński · Wysłany: Pią 17:25, 12 Mar 2021 Temat postu: