ŚFiNiA

anbo

Chyba nie o wszystkich różnicach pisałem, więc napiszę teraz o kilku (pewnie coś się powtórzy, ale nie szodzi).
Marek 3, 21
Biblia Warszawska: A krewni, gdy o tym usłyszeli, przyszli, aby go pochwycić [w Tysiąclatce powstrzymać], mówili bowiem [w Tysiąclatce mówiono], że odszedł od zmysłów.
U Mateusza i Łukasza w ogóle nie mówi się o tym, że Jezus oszałał. U Marka krewni chą Jezusa powstrzymać, u Mateusza porozmawiać, u Łukasza "nie mogli dostać się do Niego z powodu tłumu".
Znamienny jest też słynny fragment o lekceważeniu proroka we własnym kraju.
Mk 6,4
4 A Jezus mówił im: «Tylko w swojej ojczyźnie, wśród swoich krewnych i w swoim domu może być prorok tak lekceważony».
Mateusz 13, 57
57 I powątpiewali o Nim. A Jezus rzekł do nich: «Tylko w swojej ojczyźnie i w swoim domu może być prorok lekceważony». - Mateusz pominął krewnych.
Łk 4, 24:
I dodał: «Zaprawdę, powiadam wam: żaden prorok nie jest mile widziany w swojej ojczyźnie. - Łukasz pominął nie tylko krewnych ale także "w swoim domu".
Jeśli zapomnisz co wiesz o Jezusie i przeczytasz powtórnie Marka, nie będziesz wiedział o cudownym poczęciu, a usynowienie przez Boga zobaczysz w czasie chrztu; zobaczysz tez inne relacje w rodzinie Jezusa niż te do jakich jesteś przyzwyczajony. Zapomnij co wiesz, zawieś sąd i przeczytaj NT jeszcze raz, zaczynając od Ewangelii Marka, potem listy Pawła i dopiero mateusz, Łukasz itd. Pamiętaj, że Ewangeliści nie uzgadniali ze sobą co kto ma napisać, nie wiedzieli, że powstanie kiedyś kanon i pisali w odstępach czasowych. Zobaczysz jak zmieniano relacje, dodawano szczegóły, jak tworzyła się teologia.

fedor

A ten przychlast dalej nadaje, niczym radio Erewań, w nadziei na to, że ktoś naiwny kupi te jego naciągane bzdury :mrgreen:

mat

anbo

fedor

fedor

anbo

Fragment Łk 2, 5 trzeba rozpatrywać z wcześniejszym wersem. Wtedy widac jak na dłoni, że znowu Łukasz wskazuje Józefa jako tego, który pochodzi z rodu Dawida.:
Udał się także Józef z Galilei, z miasta Nazaret, do Judei, do miasta Dawidowego, zwanego Betlejem, ponieważ pochodził z domu i rodu Dawida, żeby się dać zapisać z poślubioną sobie Maryją, która była brzemienna.
(Fakt, że są wersje tekstu wskazujące tu także na Marię. Można by to omówić, gdyby było z kim.)

fedor

anbo

Marię apologeci wnioskują, Józefa wskazuje Łukasz. Jak ktoś nie widzi różnicy, to nc dziwnego, ze niewiele jest w stanie zrozumieć.

fedor

anbo

Jeszcze o Łk 2, 4-5.
Jak już wcześniej zaznaczyłem, Łukasz na pochodzenie Marii z domu Dawida wskazuje w tym fragmecie, ale nie w tekstach w wersji najpopularniejszej (w której kontekst pochodzenia z rodu Dawida dotyczy tylko Józefa). Za Pawłem Janiszewskim, "Panthera - ojciec Jezusa...":
W niektórych rękopisach *111 jest jednak nieco zmieniony tekst: „ponieważ pochodzili oni (αὐτούς) z domu i rodu Dawida”. Z kolei w syryjskim kodeksie synajskim znajduje się w tym miejscu zapis, że „oboje”, to znaczy zarówno Józef, jak i Maria, pochodzili z rodu Dawida.

*111 The Gospel According to Luke (I−IX), introduction, translation, and notes by J. A. Fitzmyer, New York ect. 1981, t. I, s. 406.

Jednak także i w takiej wersji trudno doszukiwac się celu u Łukasza w postaci podania informacji, że Jezus pochodzi z rodu Dawida poprzez Marię. Można natomiast - już zasadnie - twierdzić, że Łukasz uważał, wiedział, że Maria pochodzi z rodu Dawida. Na tym już łatwiej budować spekulacje, że w związku z tym pochodzenie Jezusa od Dawida Łukasz łączy z Marią chociaż to też słaba argumentacja, bo przecież Łukasz wprost wskazuje w tym kontekście na Józefa (genealogia).

W omawianym opowiadaniu o podróży do Betlejem jasno widać cel wysłania do tego miasta Józefa i Marri: jest nim urodzenie Jezusa przez Marię w mieście Dawida. Tak więc celem Łukasza nie jest przekazanie informacji, że Maria jest z rodu Dawida, ale że Jezus urodził się w mieście Dawida. Doszukiwanie się innych celów jest motywowane wyłącznie religijnie, nic innego za tym nie stoi. Czy pochodzenie Marii z rodu Dawida można wnioskować z tekstu Łukasza to już inna sprawa i ona - jak już wcześniej napisałem - mnie nie interesuje. Mnie interesuje to, co Ewangeliści chcieli przekazać w kontekście pochodzenia Jezusa "z nasienia Dawida", jak się wyraził Paweł z Tarsu.

fedor

anbo

Rękopisy z wersją „ponieważ pochodzili oni (αὐτούς) z domu i rodu Dawida” tylko pozornie wspierają tezy apologetów chrześcijańskich. Jeżeli przyjmiemy - a jest to zasadne - że jest to poprawka pierwotnej wersji Łukasza, to znaczy, że autor dostrzegł problem i go rozwiązał poprzez zmianę tekstu oryginalnego, w którym nie mówi się o pochodzeniu Marii. Sytuacja odwrotna raczej nie miałaby miejsca, bo musiałby jej dokonać ktoś, kto chciałby, żeby nie myślano, że Maria pochodziła z rodu Dawida. Tak samo słaba jest wersja, że ktoś zrobił to bez celu, bo w opowiadaniu chodzi o wykazanie, że Jezus urodził się w Betlejem (tam musiał urodzić się Mesjasz), więc poprawka zmienia tekst w (określonym) kierunku, który jest bez znaczenia dla opowiadania.
Dodatkowym dowodem na to, że problem z genealogiami Ewangelistów dostrzegano są pisma wczesnochrześcijańskie, w których widać, jak starano się problem rozwiązać. Wprawdzie nie jest do końca pewne czy pisma Ignacego Antiochańskiego są jego oryginalnym dziełem, ale to nie ma większego znaczenia, bo i tak odzwierciedlają poglądy i argumentacje chrześcinaj z pierwszej połowy II wieku. Zdecydowanie późno jak na to, by się na nie powoływać w kwestii tego, jaka była najwcześniejsza tradycja wyznawców Jezusa, ale to nie ma znaczenia dla kwestii istnienia problemu i jego rozwiązania. Ignacy polemizuje przede wszystkim z deketyzmem, ale przy okazji widać i to, co jest interesujące w kontekście przekonań o pochodzeniu Jezusa. Otóż Ignacy przedstawia takie rozwiązanie: Jezus poczęty z dziewicy i zarazem według ciała pochodzący z rodu Dawida musiał mieć matkę pochodzącą z rodu Dawida. Ponieważ Ewangelia Mateusza wyraźnie (jeszcze wyraźniej niż Łukasza) wskazuje tu na Józefa, to takie wyjaśnienie jest jeśli nie polemiką z Mateuszem, to przynajmniej określoną interpretacją (faktycznie nadinterpretacją). Tak samo Ignacy uzupełnia Pawła pisząc, że Jezus urodził się z dziewicy, bo u oryginalnego Pawła tego nie widać. W swoich listach przekonuje też, że także Maria, nie tylko Józef, pochodziła z rodu Dawida, czego w Ewangeliach nie ma. Wynika z tego, że zauważono problem wymowy Ewangelii, inaczej nie byłoby potrzeby dowodzić tego wszystkiego, czego dowodził Ignacy. O takim banale jak istnienie sekt nie wierzących w cudowne poczęcie i mających Józefa za ojca Jezusa nie ma co nawet tutaj wspominać. Podobnie o problemie różnic w genealogiach przedstawionych przez Mateusza i Łukasza,
Na koniec jako ciekawostka cytat ze strony [link widoczny dla zalogowanych]

W moim odczuciu jedną z największych apologetycznych łamigłówek i wyzwań jest próba pogodzenia ze sobą rodowodów Jezusa, które zamieszczono w Ewangeliach Łukasza i Mateusza.
Początek jest nieco mylący, bo sugeruje, że problem jest tylko z pogodzeniem różnic w genealogiach, ale dalej okazuje się, ze problemów jest więcej:
Problem ten rozwiązuje się najczęściej (ale nie tylko, patrz dalsze wyjaśnienia w niniejszym punkcie) za pomocą argumentu, jaki możemy znaleźć w następnym punkcie. Argumentuje się mianowicie, że Jezus nie był, co prawda, biologicznym synem Józefa, był On jednak najprawdziwszym synem Józefa na mocy prawa adopcji.
Kto dzieli się z nami refleksją, że to jedna z największych łamigłówek i wyzwań? Jan Lewandowski ;)

fedor

A ten dalej zmyśla te swoje banialuki

anbo

Kolejne dwa przykłady poprawiania Marka przez Mateusza w kontekście pochodzenia Jezusa.

Chrzest Jezusa w Jordanie.
Marek: "A z nieba odezwał się głos: «Tyś jest mój Syn umiłowany, w Tobie mam upodobanie»." (Mk 1,11)
Mateusz: "A głos z nieba mówił: «Ten jest mój Syn umiłowany, w którym mam upodobanie»." Mt (3,17)
U Marka Bóg po chrzcie informuje Jezusa, że jest jego "synem umiłowanym", z czego można wnioskować, że Jezus stał się Synem Bożym po chrzcie w Jordanie, zwłaszcza gdy zestawi to się z resztą tekstu Marka, w którym brak opowieści o cudownym poczęciu. U Mateusza to ludzie obecni przy chrzcie są informowani, że Jezus jest Synem Bożym, co dobrze współgra z resztą tekstu Mateusza, w którym jest opowieść o cudownym poczęciu, czyli mamy informację, że Jezus Synem Bożym stał się już wcześniej (więc to nie Jezus musi być informowany o tym). Tekst w wersji Marka u Mateusza byłby dysonansem, dlatego ma inne brzmienie. Został zmieniony pod nową koncepcję, koncepcję poczęcia z Ducha Świętego.

Pytanie o Mesjasza jako syna Dawida.
Marek: "Nauczając w świątyni, Jezus zapytał: «Jak mogą twierdzić uczeni w Piśmie, że Mesjasz jest Synem Dawida? Wszak sam Dawid mówi w Duchu Świętym: Rzekł Pan do Pana mego: Siądź po prawicy mojej, aż położę nieprzyjaciół Twoich pod stopy Twoje. Sam Dawid nazywa Go Panem, skądże więc jest [tylko] jego synem?» A wielki tłum chętnie Go słuchał." (Mk 12,35-37)
Mateusz: " Gdy faryzeusze byli zebrani, Jezus zadał im takie pytanie: 42 «Co sądzicie o Mesjaszu? Czyim jest synem?» Odpowiedzieli Mu: «Dawida». 43 Wtedy rzekł do nich: «Jakżeż więc Dawid natchniony przez Ducha może nazywać Go Panem, gdy mówi:
Rzekł Pan do Pana mego: Siądź po prawicy mojej,
aż położę Twoich nieprzyjaciół pod stopy Twoje.
Jeśli więc Dawid nazywa Go Panem, to jak może być [tylko] jego synem?»
I żaden z nich nie mógł Mu odpowiedzieć. Nikt też od owego dnia nie odważył się więcej Go pytać." (MT 22,41-46)
U Marka Jezus w czasie swojego nauczania zadaje pytanie retoryczne, nie ma mowy o obecności faryzeuszy, tłum wyraża aprobatę dla słów Jezusa. U Mateusza Jezus zadaje prowokacyjne pytanie faryzeuszom, a ci nie potrafią na nie odpowiedzieć. U Mateusza - w przeciwieństwie do Marka - widać, jaki problem poruszono, powiedziane jest to wprost: czyim jest synem Mesjasz? W przypadku Mateusza bardziej zasadnie niż w przypadku Marka można więc twierdzić, że oprócz chęci ośmieszenia faryzeuszy (u Marka) oraz wprawienia ich w zakłopotanie (dodatkowo u Mateusza), Mateusz przemyca też tezę, że Jezus jest synem Boga, zwłaszcza że oprócz tego fragmentu mamy te, w których Mateusz pisze o cudownym poczęciu. Dopiero w wersji Mateusza tekst tak zasadnie pozwala wnioskować, że jego autor chce powiedzieć o Jezusie jako Synu Boga.

Na koniec banalna uwaga, że dla Żydów termin "Syn Boży" wcale nie musiał oznaczać (i nie oznaczał) syna Boga rozumianego jako spłodzonego za sprawą Boga bez udziału mężczyzny. Rozpiętość tego metaforycznego wyrażenia jest spora, konkretne znaczenie zależy od kontekstu i mieści się w zakresie od każdego człowieka, poprzez wyjątkowo pobożnego Żyda aż do dodatkowego tytułu Mesjasza.

anbo

Kolejna istotna - i zastanawiająca - różnica między Markiem i Mateuszem. Tym bardziej istotna i zastanawiająca, że pojawia się bezpośrednio przed fragmentem, który omówiłem wcześniej, czyli fragmentu z pytaniem u Mateusza "Co sądzicie o Mesjaszu? Czyim jest synem?", który u Marka też ma inną wymowę.

Marek:
"Zbliżył się także jeden z uczonych w Piśmie, który im się przysłuchiwał, gdy rozprawiali ze sobą. Widząc, że Jezus dobrze im odpowiedział, zapytał Go: «Które jest pierwsze ze wszystkich przykazań?» Jezus odpowiedział: «Pierwsze jest: Słuchaj, Izraelu, Pan Bóg nasz, Pan jest jeden. Będziesz miłował Pana, Boga swego, całym swoim sercem, całą swoją duszą, całym swoim umysłem i całą swoją mocą. (Mk 12,28-30) (Wymienione są i inne przykazania, ale nie dotyczą poruszonej kwestii.)
Potem "uczony w Piśmie" mu odpowiada: "Bardzo dobrze, Nauczycielu, słusznieś powiedział, bo Jeden jest i nie ma innego prócz Niego."
Mateusz:
"Gdy faryzeusze dowiedzieli się, że zamknął usta saduceuszom, zebrali się razem, a jeden z nich, uczony w Prawie, zapytał Go, wystawiając Go na próbę: «Nauczycielu, które przykazanie w Prawie jest największe?» On mu odpowiedział: «Będziesz miłował Pana Boga swego całym swoim sercem, całą swoją duszą i całym swoim umysłem. To jest największe i pierwsze przykazanie." (MT 22, 34-38)
Na tym opowieść u Mateusza się kończy, nie ma fragmentu z odpowiedzią "uczonego w piśmie".
Jak widać, u Mateusza brak fragmentu "Pan Bóg nasz, Pan jest jeden" (oraz odpowiedzi faryzeuszy). To samo co wcześniej: fragment pasuje całościowo do Marka, u którego nie ma koncepcji cudownego poczęcia, do Mateusza już nie za bardzo by pasował skoro Jezusa uczynił synem Boga poprzez cudowne poczęcie go przez Ducha Świętego. Kolejna poszlaka wskazująca na ewolucję poglądów wczesnych wyznawców Jezusa na jego pochodzenie.

fedor

A ten dalej produkuje te swoje banialuki

anbo

Porównując Ewangelie Marka i Mateusza (a także Łukasza) widzimy, że dodane elementy zmieniają wymowę, więc są celowe i ukierunkowane. Ponieważ w kwestii pochodzenia Jezusa wymowa Marka jest bliższa wymowie również wcześniejszego niż Mateusz Pawła, zmiana szła w kierunku koncepcji cudownego poczęcia. Dodatkowo gdyby przyjąć, ze Marek dostosowywał Mateusza, trzeba by nie tylko przyjąć, że znał i odrzucał koncepcję cudownego poczęcia, ale też celowo zaostrzył wypowiedzi czy zdarzenia, które u Mateusza są łagodniejsze. W sumie bardziej wiarygodna jest wersja, że Mateusz poprawił Marka. Ostateczny wniosek jest taki, że odstępstwa od pierwotnej wiary pojawiły się bardzo wcześnie (co przyznają także badacze chrześcijańscy), ale to wiara w cudowne poczęcie była odstępstwem, a nie wiara w normalne, ludzkie pochodzenie Jezusa, które było pierwotne.

Wcześni wyznawcy Jezusa po uwierzeniu w jego zmartwychwstanie stanęli przed problemem, jak wyjaśnić to wszystko, co się stało i jak brzmi odpowiedź na pytanie: kim był Jezus? Początkowo wyjaśnienia zapewne były zgodne z judaizmem ponieważ to spośród Żydów rekrutowali się pierwsi wyznawcy Jezusa. Także z tego powodu wyjaśnienia musiały być zgodne z Pismem, tam też szukano odpowiedzi na pytania, bo wierzono, że tam są. Przy odpowiedniej interpretacji dawało się swoje poglądy poprzeć cytatami z Pisma. Szło to zapewne także w drugą stronę, czyli czytając Pismo znajdowano coś, co dało odpowiedź albo ją chociaż podpowiedziało. Wystarczyło wierzyć, ze odpowiedź tam jest, a się ją znalazło, bo tekst Biblii jest podatny na interpretacje. Że tak było, dowodzą tego te fragmenty NT, w których autorzy powołują się na Pismo, a nawet wprost piszą dlaczego jest tak, jak twierdzą: bo tak jest w Piśmie.
Z czasem - głównie za sprawą Pawła - wśród wyznawców pojawili się poganie, którzy nie potrzebowali, żeby ich nowa wiara była aż tak bardzo zakotwiczona w judaizmie. Wskutek tego pojawiły się koncepcje odleglejsze od judaizmu (w zasadzie dzięki temu mogły zostać przyjęte). Oczywiście nie zostały przyjęte przez wszystkich, ale ci, co ich nie przyjęli, byli na straconej pozycji ponieważ nowa wiara nie miała szans, by szerzej przyjąć się wśród Żydów (zbyt daleko idące przeinterpretowanie koncepcji mesjasza), zaś nowa napotkała na stosunkowo sprzyjający grunt wśród pogan i się rozwinęła, a wraz z nią nowa - w stosunku do tej wyrosłej na judaizmie - teologia, w tym pogląd na to kim był Jezus co do swej natury.

Analizując nowotestamentowe teksty trzeba pamiętać, że są względem siebie oddzielne. Nowy Testament nie jest dziełem jednego autora ani uzgodnioną pracą zbiorową! To oddzielne teksty, z których każdy ma swojego autora z jego wiedzą, jego wiarą, jego przekonaniami. Niby to kolejne banalne stwierdzenie, ale takie banały trzeba przypominać, bo czasami sami apologeci o tym zapominają i argumentują wbrew banalnym prawdom.

Azael

anbo

Michał Dyszyński

Kruchy04