ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Mam wrażenie, że spora część dyskutantów uważa uprzejmość w dyskusji za formę słabości dyskutanta. Niektórzy wręcz sądzą, że jak się nie "stawia drugiej strony do pionu" odpowiednio napastliwymi sformułowaniami, to wychodzi się na przegranego w danej dyskusji.
Niniejszym chciałbym trochę zaagitować za uprzejmością w dyskusji, także za skupieniem się na merytorycznej jej stronie. Uważam, że warto docenić te - chyba dość wyraziste - korzyści, jakie daje prowadzenie dyskusji uprzejmie, nienapastliwie. Oto moja lista zalet uprzejmości dyskusyjnej:
1. Na zareagowanie ostre, stawiające kogoś do pionu dyskutowanie uprzejme, zawsze zostawia miejsce. A jak ktoś już od początku atakuje jak furiat, to nie ma tego pola manewru, aby w dalszej dyskusji móc wzmocnić wymowę swojego stanowiska. Bo on już większość swojej emocjonalnej "amunicji" wywala w pierwszej salwie.
2. Odpowiadając uprzejmie na napastliwe uwagi, okazujemy DYSTANS I KONTROLĘ. Nawet w walce wręcz taka kontrola się przydaje. Furiat, który atakuje nie patrząc na nic, może spotkać się z reakcją, w której jego siła zostanie wykorzystana przeciw niemu.
3. W odbiorze osób, którym zależy na wartościach intelektualnych, które rzeczywiście poszukują racji, a nie tylko emocji, kto komu przyłożył, wygranym w dyskusji jest przede wszystkim taki dyskutant, który przedstawił lepsze argumenty, a nie tylko rzucał groźbami, oskarżeniami, pomówieniami, czy obelgami. Furiat może zostać potraktowany przez osoby o intelektualnych ambicjach jako osoba "non grata", jako dyskutant niepełnowartościowy.
4. W skrajnych przypadkach osoba, które tak absolutnie puszczają nerwy może się spotkać z zarzutem karnym - np. jako stosująca groźby karalne.
5. Ogólny odbiór sformułowań napastliwych w społeczeństwie nie jest jakoś specjalnie dobry. Co prawda jest pewna grupa ludzi ceniących sobie nade wszystko wojowniczość i zaczepność, ale nie jest to grupa przeważająca. Dla większości ludzi dyskusyjny furiat nie jawi się jako ktoś mądry, kompetentny, godny zaufania.
6. Nasze grubiańskie zachowanie, nawet jeśli połączone jest z w pełni poprawną argumentacją, może być bardzo skutecznie wykorzystane przez naszego przeciwnika jako pretekst do uniknięcia przyznania się do błędu we własnej argumentacji. Wystarczy bowiem, że ktoś powołując się na brak kultury, niewłaściwe formy wypowiedzi osoby prezentującej niewygodne argumenty, odstąpi od dyskusji w wygodnym dla siebie momencie. Wtedy pretekst "z osobami o takim stylu dyskutowania nie zamierzam dyskusji kontynuować" wygląda bardzo wiarygodnie i ostatecznie trudno jest wobec niego coś wyciągnąć (nawet w regulaminie dyskusji forum sfinii jest punkt, w którym nieuprzejme odezwanie się przeciwdyskutanta jest traktowane jako poprawne uzasadnienie odstąpienia od dyskusji).
7. Przy ewidentnie napastliwym, emocjonalnym formułowaniu zarzutów, można je skwitować jako "niemerytoryczne, obliczone na emocje" czyli w domyśle, pozbawione wartości intelektualnej. I - jeśli się rzeczywiście tak swoje myśli formułowało - trudno jest taki zarzut odeprzeć.

Czy coś przemawia za napastliwością w dyskusji?
- W moim przekonaniu przemawia niewiele. Wymieniłbym tu:
1. Przyjemność odreagowania własnych frustracji, rozładowania się (co z kolei jednak może zostać spostrzeżone przez przeciwnika i właśnie jako rozładowywanie się, a nie rzetelną argumentację skomentowane)
2. Jakiejś części ludzi może taka fajterska, oparta o stałą presję osobową i parcie do przodu postawa będzie imponowała. Problem w tym, że ta frakcja społeczeństwa relatywnie rzadko w ogóle uczestniczy w dyskusjach na forum filozoficznym. Prędzej będzie ona spędzała czas na organizowaniu ustawek, kibicowaniu na meczach, angażowaniu się w sporty walki. Na forum typu sfinia będzie to frakcja raczej słabo reprezentowana.