ŚFiNiA

Michał Dyszyński

Obawiam się, że różnice podejścia mogą znacząco utrudnić porozumienie.
Moim zdaniem problem tego rodzaju dyskusji zaczyna się w momencie braku uzgodnienia terminu "wyjaśniać" - z dyskusji wynika mi, że jest on używany w dość rożnych kontekstach i znaczeniach. Jeśli udaoby się to w miarę precyzyjnie uzgodnić, to ułatwi porozumienie.

Postawmy więc sobie pytanie: czy słowo "wyjaśnić" zjawisko/fenomen/ideę oznacza:
1. podać nazwę dla ..., a więc odnieść się do JAKIEGOŚ jego skatalogowania?...
2. Podać jakiś (jaki?) model, który powiąże ... z innymi nazwanymi obiektami intelektualnymi?
3. Podać model (jw.) ale spelniający określone warunki (np. uznanie go za "naukowy" przez określoną grupę ludzi zajmującą się nauką)?...
4. Wskazać konstrukcję intelektualną, która pokaże, że zastosowany model, JEST NAJLEPSZY Z MOŻLIWYCH?...
Na początek starczy...
Wszystkie te ww. znaczenia słowa "wyjaśnić" da się pewnie - w jakimś ujęciu - zaakceptować. Jedne są bardziej rygorystyczne, inne mniej. W szczególności np. wariant nr 4 - mimo, że z racji na rygoryzm wydaje się "najbliższy prawdy" - jest praktycznie niespełnialny, bo nie znany jest mechanizm ogólnego dowodzenia największej wartości dla dowolnych modeli. W szczególności pojawia się tu problem KRYTERIÓW owej wartości.

W typowych rozmowach termin "wyjaśnić" jest na tyle wieloznaczny, że atrybut "wyjaśniony" przyznaje się po uważaniu - tzn. ktoś uważa daną rzecz za "wyjaśnioną", bo tak mu się wydaje, do niego to przemawia. W gruncie rzeczy owo wyjaśniania ostatecznie sprowadzi się więc do zaspokojenia jakichś subiektywnych potrzeb informatycyjnych konkretnej osoby.
Przykładowo "wyjaśnienie" faktu kaca po imprezie u hipotetycznego balowicza może przybrać postać:
- bo alkohol wypity w nadmiarze powoduje kaca
- bo była fajna impreza
- bo sie za dużo wypiło
- bo nie było ciekawszej propozycji niż impreza alkoholem
bo, bo...
Dopóki nie uda się uzgodnić, czym miałoby być owo "wyjaśnienie" z tytułu tego wątku, dopóty dysksuja będzie ślizgać się ogólnie po problemach, ale z niewielką szansą na rozstrzygnięcie.
Ja przyznam, że nie widzę tu dobrego rozstrzygnięcia, tzn. nie bardzo wiem jak ogólnie dałoby się sformułować bezsporny warunek dla "wyjaśnienia" czegoś (czy z pomocą idei Boga, czy bez niej), czyli co już wyjaśnieniem jest vs. co jeszcze nie wyjaśnia.
Osobiście uważam, że idea Boga "wyjaśnia" mi pewne idee w moim imyśle w ten sposób, że wiąże w całość i nadaje głębszy sens takim innym pojęciom jak "wolność". "wartość", "dobro", "zło". Bez idei Boga te pojęcia wydają mi się być skrajnie subiektywne - a więc dobro i zło równie dobrze można by zamieniać miejscami, zaś wartość można przypisać dowolnemu mechanizmowi, bądź żadnemu z mechanizmów. Mogę zaprzeczyć niemal dowolnemu twierdzeniu tylko na takiej zasadzie, że arbitralnie zmienię kryteria oceny. A w końcu kryteria i tak trzeba jakoś wybrać arbitralnie. Dlatego idea Boga jest mi potrzebna do poprawności mojego myślenia (proszę tu nie mylić sensowności idei Boga z wiarą w realnie istniejącą OSOBĘ Boga).

comrade

Wyjaśnić czyli wskazać przyczyny zjawiska.

Piszesz że idea Boga wyjaśnia (czyli: wskazuje przyczyny) wolności, dobra, zła w twoim umyśle? No to załóż roboczo że Boga nie ma - czy te pojęcia tracą sens? Nie, nie tracą, nawet bez Boga one mają głęboki sens, a Bóg wcale nie przydaje im więcej sensu, bo niby jak? Niezaleznie od tego czy Bóg jest czy go nie ma - dobro i zło są czysto subiektywne. Miałbyś rację gdyby Bóg osobiście, w sposób nie budzacy wątpliwości pojawił się nam publicznie i podyktował co jest dobrem a co złem. Wtedy to by było dla mnie zrozumiałe, ale czegoś takiego nie ma. Wychodzi na to że wystarczy że jakiś człowiek napisze księgę inni zgodza się że jest ona święta i objawiona i już mamy wyjaśnienie idei dobra, zła, wolności, wartosci... Ale na koniec dnia to przecież nie Bóg wyjasnił te pojęcia, tylko ten facet co napisał książkę: zrobił to po swojemu czyli subiektywnie, kto inny napisze inną książkę w której przedstawi jakaś odrobinę inną interpretację itd. tak że ani na milimetr nie uciekniesz od CZYJEGOŚ subiektywizmu. Kolejny problem nie do przeskoczenia.

Michał Dyszyński

comrade

Michał, ja rozumiem co ty piszesz, ale nie odniosłeś się do tego co napisałem. Sedno mojego argumentu było takie że jeśli Bóg ma zobiektywizować pojęcia dobra i zła (czyli wyeliminowac filozofię Kalego) to musiałby to się objawić osobiście i publicznie i oznajmić że X jest dobre a Y jest złe. Tymczasem wszystko co wiemy o systemie etycznym "wspieranym" rzekomo przez Boga pochodzi z wytworów innych ludzi: świętych książek, kazań, interpretacji, a wszystko to są rzeczy które ci ludzie subiektywnie uważają, bo żaden z nich nie potrafi ci przecież udowodnić że on LEPIEJ wie co Bóg uważa za dobre a co za złe...

Michał Dyszyński

comrade

wujzboj

comrade

wujzboj

comrade

Michał Dyszyński

comrade

wujzboj

ptr