ŚFiNiA

towarzyski.pelikan

Niedawno zetknęłam się z niezwykle ciekawą odpowiedzią na krytykę wymierzoną w antropocentryzm rozumiany jako przekonanie, że cały świat został stworzony specjalnie dla człowieka. Wedle krytyków antropocentryzmu jest to nonsens, ponieważ gdyby rzeczywiście świat został stworzony dla człowieka, to Bóg jako istota nieskończenie mądra nie stwarzałby tak obrzydliwie ogromnego Wszechświata, jest to nieekonomiczne marnotrawstwo. Raczej należy zakładać, że Ziemia nie jest żadnym wyjątkiem, żadną wyróżnioną w całym wszechświecie planetą, tylko jedną z wielu, na których "przypadkiem" powstało życie, inteligentne istoty etc.

Autorem tej ciekawej odpowiedzi, którą za chwilę przybliżę jest Ludwig Feuerbach. Otóż tenże filozof przyrównuje stosunek Ziemi do wszechświata do stosunku człowieka w pełni ukształtowanego do embriona. Embrion nie jest jeszcze człowiekiem, ale zawiera w sobie cel stania się człowiekiem. Realizacja tego celu jest uzależniona od okoliczności, z jakimi się embrion zetknie. Ludzie mogą się zatrzymać w różnych stadiach rozwoju.

Tak samo ma być ze wszechświatem, który zawiera w sobie całe bogactwo form pośrednich, planet, ciał niebieskich będących embrionami Ziemi. Próżno szukać gdziekolwiek poza Ziemią życia czy inteligentnych istot w kosmosie. I wielkość wszechświata nie tylko temu nie przeczy, lecz jest tego dowodem. Tak jak celem rozłożystego drzewa, na które składa się szereg elementów: liście, korzenie, pień, gałęzie jest maleńki owoc, który skupia w sobie całą istotę drzewa, tak celem przeogromnego wszechświata jest maleńka Ziemia jako jedyna planeta, na której rozkwitło życie. Szukać życia poza Ziemią to jak szukać owoców drzewa w korzeniach, liściach czy gałęziach. Cóż za marnotrawstwo istotę, owoc rozrzucać po całej powierzchni drzewa!

„Ponieważ każdy cel zakłada niesłychanie wiele środków i przejawów, każdy cel ma za sobą historię, cały szereg przedsięwzięć pośrednich, i mieści się ponad i poza zmysłowym istnieniem, to z wielkości gwiazd, ich wielkości i masy musisz rozpoznać, ze ich cel jest urzeczywistniony nie w nich samych, ale dopiero na Ziemi, i że mała Ziemia jest owocem wielkiego wszechświata”
(Myśli o śmierci i nieśmiertelności)

Dowodem na to, że człowiek jest zwieńczeniem świata jest jego duchowość, zdolność abstrakcyjnego myślenia. Gdyby istniały zmysłowe istoty doskonalsze od ludzi, to one by były przedmiotem naszego myślenia, a nie to co wykracza ponad zmysłowość – nauka, filozofia, religia, kultura. Nie można sobie wyobrazić czegoś doskonalszego niż wynoszący się ponad zmysłowość duch. Skoro duchowość została osiągnięta tu na Ziemi, w osobie człowieka, to nie ulega wątpliwości, że człowiek jest celem świata.

Semele

Może człowiek a może życie jako takie...

1. Biocentryzm stawia człowieka niżej w hierarchii bytów.

Nieprawda. Światopogląd biocentryczny w sposób zdecydowany odcina się od hierarchicznego porządku rzeczywistości. W tym sensie hierarchia zakłada zawsze jakąś nierówność (tak, jak w antropocentryzmie: człowiek jest najważniejszy), natomiast rezygnacja z hierarchii zakłada w sposób automatyczny równość bytów. Metaforą antropocentryzmu jest drabina jestestw, z człowiekiem jako koroną stworzenia. Metaforą biocentryzmu jest koło, okrąg lub sieć, gdzie nikt nie jest ważniejszy ani mniej ważny. Zatem z tego punktu widzenia człowiek jest równie ważny jak inne organizmy – a nie mniej ważny.
Każdy organizm jest dla siebie centrum wszechświata i realizuje własne życie we właściwy sobie sposób. Z wąskiej perspektywy rodzi to problemy, bo np. wilk zjada dzika, czyli jest jakaś ofiara, która cierpi. Ale z szerokiej, ekologicznej perspektywy, nie dzieje się tutaj nic złego. Człowiek jest dla siebie również centrum wszechświata i ma prawo się realizować. Problem polega jednak na tym, że my – ludzie, idziemy znacznie dalej i uzasadniamy swoją ingerencję naszymi zachciankami, a nie prawdziwymi potrzebami. Dlatego odwoływanie się w tym kontekście do biocentryzmu niejako równoważy nasze zapędy i ustawia nas w równym szeregu innych istot. Biocentryzm zdaje się mówić: „w centrum jest życie, a nie ludzkie zachcianki”.
[link widoczny dla zalogowanych]

Ja oczywiście odpowiem: NIE WIEM

Jednak filozofia biocentryczna wydaje mi się bardziej "humanistyczna".

towarzyski.pelikan

mat

towarzyski.pelikan

Semele

mat

szaryobywatel

mat

towarzyski.pelikan

Semele

Dla apologety xyz całkiem możliwe. Hume....

mat

towarzyski.pelikan

Semele

Mieszkasz nadal w Sopocie pelikanie..?